ویژه‌گی‌های زن مسلمان

زنان مسلمان همانند مردان در خانواده مسلمان و اجتماع اسلامی دارای مکلفیت‌ها و وجایبی اند که ادای آن ابزار سعادت خود‌ شان و سلامت خانواده و جامعه قرار می‌گیرد که اغفال و بی‌خبری و سر بیرون کردن از آن مسؤولیت‌ها بدون‌شک پیامدهای سوء و خانه برانداز و آسایش‌ستیز را با خود دارد. اینک در این مقاله سعی می‌کنیم تا مشتی از همان رسالت و مکلفیت یا در حقیقت مواصفات و ویژگی های منحصر به فرد زنان مسلمان در اجتماع و در داخل خانه را بیان بداریم.
زن الگو و صالحه از دیدگاه قرآن زنی است با تقوا که آن را در تمامی عرصه‌های زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی (روابط و مناسبات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی) مراعات می‌کند. با اندک تأمل و فکر در آیات قرآن این حقیقت به دست می‌آید که پیشه کردن تقوا از ارزشمندترین و والاترین منزلت‌ها به انسان ها به شمول زن و مرد است.

برخی از این ویژگی‌ها قرار ذیل است:
۱- یاد الله متعال:
از اوصاف و ویژگی‌های زن مسلمان و شایسته یاد و ذکر بسیار و پیوسته خداوند در زندگی می‌باشد و خداوند این صفت را از نشانه های مؤمنان راستین برشمرده و از آنان چنین تمجید فرموده:
(اِنّ المُسلِمینَ و المُسلمتِ و المُؤمنین و المُؤمنت … والذّاکرِینَ اللّه کَثیرا و الذّاکِرتِ اَعَداللّه لَهُمَ مَغِفرهً و اَجرا عظیما) [احزاب/۳۵]ترجمه: مردان و زنان مسلمان و مردان و زنان با ایمان … و مردان و زنانی‌که خدا را بسیار یاد می‌کنند خدا برای [همه [آنان آمرزش و پاداشی بزرگ فراهم ساخته است.

خدا‌جویی و آخرت‌طلبی زنان نیز معیار و ملاک اصلی شایستگی و برتری آنان در مقایسه با دیگر زنان جهان است؛ خداوند سبحان این حقیقت را به زنان پیامبر ﷺ که باید الگوی دیگر زنان مؤمن باشند چنین بیان فرموده است: ﴿يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُل لِأَزواجِكَ إِن كُنتُنَّ تُرِدنَ الحَياةَ الدُّنيا وَزينَتَها فَتَعالَينَ أُمَتِّعكُنَّ وَأُسَرِّحكُنَّ سَراحًا جَميلًا﴾ [الأحزاب: ٢٨]ترجمه: ای پیامبر! به همسرانت [که نفقه‌ی بیشتری می‌خواهند] بگو: اگر زندگی دنیا و زینت‌هایش را می‌خواهید بیایید تا شما را [با هدیه‌ای مناسب] بهره‌مند سازم و [بدون هیچ آزاری] به نیکویی رهای‌تان کنم.

﴿وَإِن كُنتُنَّ تُرِدنَ اللَّهَ وَرَسولَهُ وَالدّارَ الآخِرَةَ فَإِنَّ اللَّهَ أَعَدَّ لِلمُحسِناتِ مِنكُنَّ أَجرًا عَظيمًا﴾ [الأحزاب: ٢٩]ترجمه: و اگر مشتاق الله و پیامبرش و سرای آخرت هستید [بدانید که] بی‌تردید الله پاداش بزرگی برای نیکوکاران‌ تان فراهم کرده است.

۲- ایمان و عمل صالح:
ایمان همراه با انجام عمل صالح لازم و ملزوم همدیگر و مهم‌ترین صفت زن مسلمان و ویژگی بانوان شایسته در نگاه وحی است. بررسی آیات قرآن به ما

می‌فهماند که ایمان توأم و یکجا با عمل صالح، سرمایه اصلی بشر برای رسیدن به قله رفیع و بلند سعادت و نیک‌بختی در دنیا و آخرت است: ﴿مَن عَمِلَ صالِحًا مِن ذَكَرٍ أَو أُنثى وَهُوَ مُؤمِنٌ فَلَنُحيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً وَلَنَجزِيَنَّهُم أَجرَهُم بِأَحسَنِ ما كانوا يَعمَلونَ﴾ [النحل: ٩٧]ترجمه: هر که -مرد یا زن- که کار نیک کند و مؤمن باشد قطعاً او را [در دنیا] به زندگانی پاک و پسندیده‌ی زنده می‌داریم و [در آخرت نیز] بر اساس نیکوترین [طاعت و] كارى‌كه مى‌كردند به آنان پاداش می‌دهیم.

﴿وَمَن يَعمَل مِنَ الصّالِحاتِ مِن ذَكَرٍ أَو أُنثى وَهُوَ مُؤمِنٌ فَأُولئِكَ يَدخُلونَ الجَنَّةَ وَلا يُظلَمونَ نَقيرًا﴾ [النساء: ١٢٤]ترجمه: و هر که -چه مرد و چه زن- که کارهای شایسته کند و مؤمن باشد [همۀ] آنان وارد بهشت می‌شوند و به انداز ذره‌ی ناچیزی [حتی به اندازه شکاف پوست هسته خرما نیز] به آنان ستم نخواهد شد.

۳- اطاعت خدا و رسول و محبت داشتن به آنها:
اطاعت کامل از خدا و رسول ﷺ و تسلیم بی‌چون و چرا در برابر فرامین و رهنمودهای آنان از دیگر اوصاف زنان شایسته و بانوان نمونه است آیات بسیاری براین حقیقت گویا است:
﴿وَما كانَ لِمُؤمِنٍ وَلا مُؤمِنَةٍ إِذا قَضَى اللَّهُ وَرَسولُهُ أَمرًا أَن يَكونَ لَهُمُ الخِيَرَةُ مِن أَمرِهِم وَمَن يَعصِ اللَّهَ وَرَسولَهُ فَقَد ضَلَّ ضَلالًا مُبينًا﴾ [الأحزاب: ٣٦]ترجمه: براى هیچ مرد و زن مؤمنى شایسته نیست كه وقتى الله و رسولش به كارى فرمان می‌دهند، [در اجرای آن فرمان] اختیارى داشته باشد؛ و هر که از الله و رسولش نافرمانى كند حقا که در گمراهى آشكارى گرفتار شده است.

۴- پاکی و پاکدامنی:
زن الگو و شایسته از منظر قرآن، زنی است عفیف و پاکدامن و بانویی است پاک و منزه از هر نوع آلودگی، پلیدی و زشتکاری.
چنانچه الله متعال می‌فرماید:
۱- {وَ اِذ قالَتِ المَلئَکةُ یامَریمُ انّ اللّه َ اصطَفکِ وَ طَهَرک ِوَ اصطفک ِعَلی نِساء العلَمینَ} آل عمران، آیه ۴۲.
ترجمه: و [یاد کن] هنگامی را که فرشتگان گفتند: ای مریم! خدا ترا برگزید و پاک ساخته و ترا بر زنان جهان برتری داده است.
خداوند در این آیه حضرت مریم -علیه السلام- را به دلیل پاک بودنش بر زنان جهان برتری داده و از زنان برگزیده و شایسته زمانه برشمرده است.
این مطلب نشان دهنده اهمیت و ارزش والای صفت پاکی برای زنان و نیز پیام‌آور این حقیقت است که این صفت از معیارهای برتری و شایستگی هر زنی است.

﴿الخَبيثاتُ لِلخَبيثينَ وَالخَبيثونَ لِلخَبيثاتِ وَالطَّيِّباتُ لِلطَّيِّبينَ وَالطَّيِّبونَ لِلطَّيِّباتِ أُولئِكَ مُبَرَّءونَ مِمّا يَقولونَ لَهُم مَغفِرَةٌ وَرِزقٌ كَريمٌ﴾ [النور: ٢٦]ترجمه: زنان پلید برای مردان پلیدند و مردان پلید [نیز] برای زنان پلیدند؛ و زنان پاک از آنِ مردان پاک‌اند و مردان پاک [نیز] از آنِ زنان پاک‌اند. اینان از آنچه

[ناپاکان درباره‌شان] می‌گویند، مبرّا و بیزار هستند [و] آمرزش [الهی] و رزق ارزشمندی [در پیش] دارند.

۵-حیا:
خداوند متعال در قرآن کریم با دعوت و فرا‌خواندن زنان به حیا نمونه‌ی از حیای شایسته را در ضمن ماجرای دختران حضرت شعیب و حضرت موسی -علیهما السلام- می‌فرماید: {وَلَمّا وَرَدَ مآء مَدیَنَ وَجَد عَلَیهِ اُمّهً مِنَ النّاسِ یَسقونَ وَ وَجَدَ مِن دونِهَمُ امرَاَتَینِ تَذودانِ قالَ ما خَطبُکُما قالَتا لانَسقی حَتّی یُصدِرَ الرِّعاُء وَ اَبونا شَیخٌ کَبیرٌ فَسَقی لَهُما ثُمَ تَوَلی اِلَی الظِّلِّ فَقالَ رَبّ اِنّی لِمآ اَنزَلت َاِلَیّ مِن خَیرٍ فَقیرٌ فَجاءتهُ اِحدهُما تَمشی عَلَی استِحیاٍء قالَت اِنّ اَبی یَدعوکَ لِیَجزِیَکَ اَجرَ ما سَقَیتَ لَنا فَلَمّا جاءَ وَ قَصَ عَلَیهِ القَصَصِ قالَ لا تَخَف نَجَوتَ مِنَ القَومِ الظّلِمینَ} (قصص، آیه ۲۳ _ ۲۴)
ترجمه: و چون بر آب مدین رسید، گروهی از مردم را بر آن یافت که [دام‌های خود را ]آب می‌دادند، و پشت سرشان دو زن را یافت که [گوسفندان خود را] دور می‌کردند، [موسی [گفت: منظورتان [از این کار] چیست؟ گفتند: [ما به گوسفندان خود [آب نمی دهیم تا شبانان]همگی گوسفندان شان‌را [برگردانند و پدر ما پیری سالخورده است پس برای آن دو، [گوسفندان را ]آب داد، آنگاه به سوی سایه برگشت و گفت: پروردگارا! من هر خیری که سویم بفرستی سخت نیازمندم پس یکی از آن دو زن در حالی‌که به حیا گام برمی داشت نزد وی آمد [و] گفت: پدرم ترا می طلبد تا ترا پاداش آب دادن [گوسفندان [دهد و چون [موسی[ نزد او آمد و سرگذشت [خود ]را بر او حکایت کرد [وی] گفت نترس که از گروه ستم‌گران نجات یافتی.
آنچه در این ماجرا شایان توجه و درس و عبرت است نکته‌ی است که در جمله «تمشی علی استحیاء» نهفته است و برجسته‌ترین کمالات زنان حیا می‌باشد؛ زیرا از مجموع صفات و ویژگی‌های برجسته دختران حضرت شعیب تنها صفت شرم و حیا اختصاص به یاد‌آوری یافته است.
۶– پایداری در انجام عبادت:
زن مسلمان به ادای انواع مختلف عبادات همچون: ادای نمازهای فرض و نافله، روزه، شب زنده‌داری، تلاوت، صدقه و ذکر پابند و حریص باشد؛ تا کاملا سبب ایجاد امنيت و آرامش در زندگی اش باشد و هدف‌مندانه زندگی کند و از الله متعال فرمانبرداری نموده و سجده و عبادت‌اش فقط بخاطر الله متعال باشد.

۷– توجه به نظافت و نظام آشپزخانه و رسیدگی به امور منزل:
یکی از مسؤولیت های زنان مسلمان این است که توجه بیشتر به نظافت خانه داشته باشند، زیرا اکثر امراض از روزنه‌ی عدم رعایت نظافت داخل خانه و ظروف طعام‌خوری و بی‌باکی خود شخص و کسی‌که غذا آماده می‌کند در برابر پدیده مهم نظافت به وجود انسان‌ها سرایت می‌کند به همین منظور اسلام توجه خاص به نظافت و طهارت نموده و آن را جزء ایمان قرار داده و تأکید بیشتر به این موضوع نموده است.

۸- تربیت و پرورش اخلاقی و فکری فرزندان و زیردستان:
از مسؤولیت ایمانی زنان مسلمان است که در راستای تربیت اخلاقی و فکری فرزندان و زیردستان خود کوشا باشند چون فرزندان در مراحل کودکی و نوجوانی همه وقت در داخل خانه با مادران شان به‌سر می‌برند و آغوش مادران نخستین تربیت‌گاه آنان است.

۹– پاسداری از خانه‌‌ شوهر:

زنان پارسا و خداترس از شوهران خود فرمان می‌برند و در غیاب آنان موافق حکم الهی و رضای شوهر خویش، نفس خود و مال شوهر را حفظ می‌کنند و در آن خیانت نمی‌ورزند.
همچنان آبرو و عزت شوهران و رازهای‌ شان امانت است مشورت‌های فامیلی امانت است، اولاد و افراد زیردست شان امانت است، نزاکت‌ها و اختلافات شخصی بین‌خود شان امانت است، شایسته زن مسلمان است که بر تمام این امانات حافظ باشند و پاسداری نمایند.

۱۰- فراگیری دانش اسلامی و مبارزه علیه جهالت:
فراگیری علم اسلامی بر همه فرض است زن مسلمان نیز به حکم مسلمان بودنش مکلف هست که علم و دانش اسلامی وآنچه که نیازمندی‌های اولیه دینی او را رفع می‌نماید فراگرفته و بداند که چه اموری بر آن واجب است و چه عواملی نجات و سعادت وی را تضمین می‌نماید و چه انگیزه‌هایی وی را به منجلاب گمراهی و باتلاق ذلت و بدبختی روز قیامت فرو می‌بَرد؟ و از پیام الله متعال و قرآن و سخنان گهربار رسول الله و مسایل ضروری فقهی آگاهی یابد.
زن مسلمان و صالحه با چنین ویژگی‌های باید خودرا آراسته سازد، تا موجب رضامندی و خشنودی پروردگار عالمیان گردیده و سعادت دارین را از آنِ خویش نماید.