آداب تلاوت قرآن کریم

آداب ظاهری تلاوت قرآن‌کریم:

• خواننده‌ی قرآن باید با وضو بوده، چه در حالت ایستاده و چه به صورت نشسته با نهایت ادب و احترام بخواند.

بهترین قرائت آن است که در حالت ایستاده و در نماز خوانده شود.

• آهسته و به صورت شمرده خوانده و در مورد آن بیندیشد، زیرا رسول الله فرموده است: “مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ فِى أَقَلَّ مِنْ ثَلاَثٍ لَمْ يَفْقَهْهُ”. (از عبدالله بن عمر بروایت امام ترمذی)

ترجمه: هر که قرآن را در کمتر از سه روز بخواند، از درک و معنای آن بی‌بهره می‌ماند.

• مستحب است تا قرآن شمرده و با تجوید خوانده شود.
• باید حق هر آیه رعایت شود. وقتی به آیت سجده بر‌بخورد سجده‌ی تلاوت نماید همچنین اگر از قرائت دیگری آیت‌ سجده شنیده شد و خواننده وضو داشت لازم است تا سجده نماید.
• سجده تلاوت پس از خواندن آیه سجده بر قاری، شنونده و مستمع سنت است.

(مستمع: شنونده‌ی که قصد فهم‌ و درک آنرا داشته باشد.

سامع: شنونده‌ی صرف می‌شنود و قصد فهم‌و درک را نداشته باشد).

• اگر در مسجد و یا جایی‌که امکان می‌رود قرائت نمودن باعث مزاحمت و آزار دیگران شده و حواس شان‌را پرت می‌نماید، بهتر است قرآن به شکل آهسته خوانده شود.
• در شروع قرائت نخست اعوذ بالله من الشیطان الرجیم گفته شود چون خداوند متعال می‌فرماید: ﴿ فَإِذَا قَرَأۡتَ ٱلۡقُرۡءَانَ فَٱسۡتَعِذۡ بِٱللَّهِ مِنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ ٱلرَّجِيمِ ﴾[النحل: ۹۸].

ترجمه: آنگاه که قرآن را می‌خواهی تلاوت کنی از شیطان رانده شده به خدا پناه ببر.

آداب باطنی تلاوت قرآن:

• لازم است تا قرآن همراه با تعظیم و تدبر و تفکر تلاوت شود زیرا خداوند به بندگان خود بی‌نهایت لطف و عنایت نموده که قران را از عرش بزرگ خود به درجه فهم و درک آن‌ها نازل فرموده. پس دیده می‌شود که خداوند چه لطفی در حق بندگان خود عنایت فرموده است، دیده می‌شود که چگونه آن صفت قدیم و قائم به ذات خود را در قالب الفاظ و صدا‌ها که لازمۀ صفات آدمی است متجلی ساخته است، چون انسان از درک صفات خداوند عاجز و ناتوان است و تنها در قالب صفات آدمی می‌تواند آنها را درک کند.
• ۲- خواننده باید به محض تلاوت قرآن عظمت گویندۀ آن را در دل خود حاضر بداند و چنان احساس کند که‌ گویا وی مبلغ (ابلاغ‌کننده) قرآن است و چنان بپندارد که خداوند به وسیله قرآن وی را مورد خطاب‌ خود قرار می‌دهد.

وقتی مشغول تلاوت قرآن هستی به یاد آور که خداوند با تو در حال حرف زدن است. اصل این موضوع در حدیثی آمده که رسول الله فرمودند: وقتی یکی از شما اراده سخن گفتن خود با خدا را دارد نماز بخواند و اگر می‌خواهد خدا با او سخن بگوید قرآن را تلاوت نماید.

• با اطمینان، آرامش و تدبر و تفکر، صبر و استجابت به تلاوت قرآن کریم بپردازد.
• امام مسلم از حذیفه بن الیمان روایت کرده که می‌گوید: شبی با پیامبر به نماز ایستاده بودم. آن حضرت سوره بقره را قرائت نمودند. در دل گفتم چون صد آیه را بخواند رکوع خواهد نمود ولی آن حضرت از آیه صدم هم گذشت، گفتم چون سوره بقره را تمام کند رکوع می‌کند، ولی آن حضرت سوره بقره را تمام کردند و سوره آل عمران و سوره نساء و بعد سوره مائده را نیز خواندند. قرائت‌ شان آرام و با ترتیل بود.

(ترتیل: خواندن قرآن با صدای زیبا، واضح و رعایت آداب آن)

البته این عادت و شیوه صحابه کرام رضوان الله علیهم اجمعین و تابعین رحمهم الله در پیروی از آن حضرت بود که با تدبر و تفکر و وقف در مفاهیم و معانی آیات الهی عنایت خاصی داشتند.