الحمد الله رب العالمين حمدًا كثيرًا طيبًا مباركًا فيه كما يحب ربنا ويرضى، اللهم صل وسلم وبارك على عبدك ورسولك محمدﷺ.
نیاز به غذا برای بقای حیات انسان ضرورت اجتناب ناپذیر می باشد که در طول بشریت بیشترین تلاش و زحمت انسان برای بدست آوردن تغذیه سالم بوده و هست اما این تغذیه باید دو شرط مهم را دارا باشد؛ که همانا سلامتی و حلال بودن آن میباشد، اگر خالی از این دو شرط و یا یکی آن را نداشته باشد استفاده کردن از آن درست نیست یعنی اگر سلامتی را در قبال نداشته باشد باعث آسیبپذیری جسم انسان شده که ضرر رساندن بر جسم حرام میباشد و هرگاه شرط حلال بودن نباشد یعنی از راه حرام و به طریقه حرام بدست آمده باشد بر روح و روان انسان تاثیر ناگوار گذاشته و باعث سوق دادن انسان بر اعمال زشت میشود، همانطوریکه خالق بشریت و جهان هستی در کلام عظیم الشان خود بیان میداررد: (يَـٰٓأَيُّهَا ٱلرُّسُلُ كُلُواْ مِنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَٱعۡمَلُواْ صَٰلِحًاۖ إِنِّي بِمَا تَعۡمَلُونَ عَلِيمٞ )
ترجمه: {ای پیامبران از [غذاهای] پاکیزه بخورید و کار شایسته انجام دهید. یقیناً من از آنچه انجام میدهید آگاهم}. سورة المؤمنون آيت ٥١
اينجا با صراحت کامل الله متعال بیان میدارد که استفاده از غذا های سالم و پاک، انجام اعمال صالح را در قبال داشته و انسان را به سوی خیر میکشاند و استفاده از رزق حرام بنده را به بدی سوق میدهد که اعمال بد از او استقبال خواهد کرد.
بنابراین رزق حرام شخص را در مقابل اعمال زشت و بد عادی ساخته و گرایش او را به طرف اعمال بد بیشتر و بیشتر میسازد که این خود باعث عذاب الهی میگردد.
الله متعال در آیات متعددی علت تحریم بعضی از خوراکی ها را بیان میکند.
(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ)
ای کسانی که ایمان آوردهاید بیتردید شراب و قمار و نشانههای معبودان باطل و تیرهای قرعهکشی [برای فالگیری] پلید [و] از کار[های] شیطان هستند پس از آنها دوری کنید؛ باشد که رستگار شوید.(سورة مائدة: آیت ٩٠)
همچنان در آیت دیگری الله متعال میفرماید:
(يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِن نَّفْعِهِمَا وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ)
[ای پیامبر! اصحابت] درباره شراب و قمار از تو میپرسند؛ بگو: «در آن دو، گناهی بزرگ و [نیز] سودهایی برای مردم وجود دارد؛ ولی گناهِ آن دو، از سودشان [بیشتر و] بزرگتر است»؛ و از تو میپرسند: چه چیزی صدقه کنند؟ بگو: «مازاد [از نیازمندی خود را]». الله اینچنین آیات [خود] را برای شما روشن میسازد؛ باشد که بیندیشید. (بقره ۲۱۹)در شریعت و فقه اسلامی از درآمد حلال و حرام سخن به میان آمده و اهتمام زیادی بر آن صورت گرفته که از داد و ستد حرام، تصرفات حرام، غضب، خوردن مال یتیم و امثال اینها منع صورت گرفته چون درآمد حرام نه تنها تاثیر بد بالای خود فرد بلکه بالای اقتصاد یک خانواده، جسم و روح و روان انسان و حتی رفته رفته نظام اقتصادی یک جامعه را هم متزلزل کرده و به فساد میکشاند.
- بعضی از اثرات رزق حرام بالای فرد مسلمان:
شخصیکه از رزق حرام تغذیه میشود و درآمد حرام دارد در بدبختی همیشگی قرار میگیرد، و هیچ عملی بر او خیری نمی رساند.
۱: سیاه شدن قلب:
بدست آوردن رزق به طریقه حرام، گناه پنداشته شده و گناه باعث سیاه شدن قلب گردیده که در نتیجه سبب ازبین رفتن بصیرتاش میشود و مانند تکه سنگی سرد و سیاه میگردد.
الله متعال در کلام خود ذکر نموده که تکرار کردن گناه و رو آوردن به حرام موجب زنگبار شدن قلب و در نهایت دفن و مُهر خوردن آن میشود.
(وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا○فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا○قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا○وَقَدْ خَابَ مَن دَسَّاهَا)
و سوگند به جانِ [انسان] و ذاتیکه آن را [آفرید و] نیکو گردانید، سپس نافرمانی و پرهیزگاریاش را [به او] الهام کرد، بیتردید، هر کس نفس خود را [از گناهان] پاک کند رستگار میشود و هر کس آنرا [با گناه] آلوده سازد یقیناً زیانکار میشود.(سورة الشمس: آیت ٧- ١٠)
(كَلَّا بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِم مَّا كَانُوا يَكْسِبُونَ)
هرگز چنین نیست [که آنها گمان میکنند]؛ بلکه [به سبب] آنچه کردهاند بر دلهایشان زنگار بسته است.
(المطففين آیت: ۱۴)
(خَتَمَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَعَلَى سَمْعِهِمْ وَعَلَى أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ○)
[چون] الله بر دلها و گوشهایشان مُهر [غفلت] زده و بر چشمهایشان پردهای است و عذاب بزرگی [در پیش] دارند. (بقرة آیت: ٧)و زمانیکه قلب انسان مُهر بخورد، دیگر درک درستی از آنچه حق است را نداشته و به همین دلیل به طرف پلیدی و زشتی روانه میشود که در نتیجه به هلاکت میرسد.
۲: عدم استجابت دعا:
طلب کردن از الله بهترین حالت بنده بوده که دلالت بر ناتوانی بنده و توانایی ذات حق دارد اما قبولیت دعا نیاز به قلب داشته که نور ایمان مانند خورشید تابان که هر لحظه درخشش آن بیشتر میشود، دارد.
پس زمانیکه بنده دست به دعا میشود نخست باید قلب را از سیاهی گناهان پاک بگرداند که جز با ندامت، استغفار و توبه از آنچه انجام داده امکان پذیر نمیباشد چون گناهان مانند پرده میان دعا و قبولیت آن قرار گرفته و خشوع و خضوع را که بنده در حالت دعا نیاز دارد، از بین میبرد و مانع قبول شدن دعا میشود.
پس باید برای پاکی قلب از آنچه حرام است دوری شود.
۳: عدم قبولیت اعمال خیر:
عدهای هستند که بر انجام کار های خیر از یکدیگر سبقت میگیرند اما با وجود انجام اعمال خیر، تغیر مثبت در زندگی و حالت شان دیده نمیشود که یکی از دلایل آن، راه یافتن حرام در زندگی میباشد و اعمال خیر را بی تاثیر میسازد.
۴: عدم قبولیت نماز:
نماز ستون دین و مهمترین عبادت فرض دین اسلام میباشد، الله متعال به صراحت در قرآن کریم میفرماید: (وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ ابْنَيْ آدَمَ بِالْحَقِّ إِذْ قَرَّبَا قُرْبَانًا فَتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِمَا وَلَمْ يُتَقَبَّلْ مِنَ الْآخَرِ قَالَ لَأَقْتُلَنَّكَ قَالَ إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ)
و [ای پیامبر] داستان دو پسر آدم [= هابیل و قابیل] را بهحق برایشان بخوان: هنگامیکه [هر کدام] برای نزدیکیجستن [به درگاه الله] یک قربانی تقدیم کردند اما از یکی پذیرفته شد و از دیگری پذیرفته نشد. [قابیل به هابیل] گفت: «قطعاً تو را خواهم کشت». [هابیل] گفت: «الله [قربانی را] فقط از پرهیزگاران میپذیرد.
هر آنکه حرام خوری بکند و هر چند عبادتش زیاد باشد و طولانی هیچ تاثیری نخواهد داشت و عبادت چنین شخص مانند ریاکاری است که آب پاک، شیر و یا عسلِ را با خون و دیگر آلودگی ها یکجا نماید که بر چنین فردی لازم است تا از حرام دوری بجوید و اعمال خود را اصلاح گرداند.
۵: خورندهی مستحق آتش جهنم و عذاب الهی میباشد:
پیامبرﷺ فرمودند: هر گوشتیکه از حرام بروید آتش او را سزاوار تر است.
آنکه آغشته به حرام خوری باشد سعادت از زندگیاش دور و زندگی پُر مشقتی خواهی داشت.
۶: نسلهای ناپاک:
خوردن رزق حرام اثرات بد و ناگوار بالای فرزندان میگذارد و اگر نطفه از لقمه حرام بسته شود اثرات آن از بین نخواهد رفت و از آن فرزند جز بدکار و پلیدِ سر نخواهد زد.
و حتی آن فرزندان در روز محشر و در مقابل الله متعال از آنچه برای شان از راه حرام داده شده شکایت میکنند و شخص مذکور مورد حساب قرار میگیرد.
پس با ذکر چنین دلایلی واضح باید تلاش کرد از آنچه منع قرار داده شده دوری جست و چنگ زد به حلالیکه پاک و خوب است نزد الله سبحان.
اللهم صل وسلم على سيدنا محمد وعلى آله وصحبه اجمعين.
نویسنده: بلقیس لطیفی.