مردم در برابر آمادگی برای ماه رمضان به دو بخش تقسیم شده اند :
۱. برخی از مردم درباره‌ی حقیقت روزه دچار انحراف شده و این موسم را تبدیل به فرصتی برای خوردن و نوشیدن و شیرینی و شب‌نشینی و وقت گذرانی در برابر کانال‌های ماهواره‌ای کرده‌اند و از ترس تمام شدن برخی از مواد غذایی یا گران شدن آن پیش از فرا رسیدن رمضان خود را برای این کارها آماده کرده و با خرید و تهیه‌ی نوشیدنی و خوردنی و جستجوی شبکه‌های ماهواره‌ای برای دانستن اینکه چه برنامه‌هایی را دنبال کنند یا دنبال نکنند، برای رمضان آماده شده‌اند! آنها حقیقت روزه‌ی ماه رمضان را ندانسته و عبادت و تقوی را از آن حذف کرده و این ماه را مخصوص خوردن و تماشا کردن قرار داده‌اند.
۲. اما برخی دیگر متوجه حقیقت رمضان شده و از شعبان خود را برای این ماه آماده می‌کنند، و حتی برخی قبل از شعبان برای استقبال از این ماه آماده می‌شوند.
بهترین روش برای استفاده درست از رمضان اینست که از قبل خودرا برای آن آماده نموده و به طاعات خودرا عادت دهیم.
برای توضیح بیشتر مثالی بیان می‌نماییم : ورزشکار در مسابقه دوش برای برنده شدن در مسابقه از ماه‌ها قبل بدن خودرا آهسته آهسته برای دوش به سرعت فوق العاده آماده میکند، اگر ورزشکار بخواهد به یکبارگی در میدان مسابقه دوش نماید حتما بیمار شده و ناکامی نصیبش می‌شود .
چند نکته‌ای برای تغییر و استفاده درست از رمضان :
۱. با خود عهد کن که نماز فرض را در وقت آن و با شروط و ارکانش ادا نمایی!!
۲. روزانه یک جزء قرآن کریم تلاوت کن، و به مرور وقت آنرا به یک و نیم و دو جزء مبدل بساز.
خواهر و برادر گرامی !!
اگر برای ما گفته شود در قبال هر حرفی از قرآن کریم یک درهم برای ما داده می‌شود ممکن هر روز آنرا ختم نماییم، اما اکنون که در قبال هر حرف آن يک نيکی است و هر نيکی ده برابرش پاداش دارد آنرا نمی‌خوانیم!
۳. خودرا به دادن صدقه و خیرات روزانه اگرچه کوچک و اندک باشد عادت ده، ، زیرا صدقه دادن لذتی دارد که فقط صدقه دهنده آنرا احساس می‌نماید.
۴. خودرا به تهجد و نماز شب عادت ده؛ از وتر بعد از نماز فرض و سنت شب شروع کن، بعد از آن وتر را به قبل از خواب تاخیر ده، سپس آنرا به حصه اخیر شب انتقال ده، و از سه رکعت به پنج و هفت و یازده تبدیل کن.
یکی از اسباب سستی در عبادات در ماه رمضان تقصیر و کوتاهی در ماه رجب و شعبان است، بسا اوقات افرادی را می‌بینیم که روز اول و دوم و تا روز پنجم و ششم رمضان چندین ختم نموده و تراویح و قیام را از دست نمی‌دهد، اما بعد از آن در انجام عبادات سست و ضعیف می‌شود، سبب این سستی استفاده و استثمار نکردن درست از ماه رجب است.
رمضان زمان کاشت نیست!
کاشت نمودن وقت معین دارد، که اگر دانه در آن زمان کاشت نشود ثمری حاصل نمی‌شود !
اولین کاری که بايد در ماه رجب انجام شود اینست که بالای نفس خویش و بالای برادر مسلمان خود ظلم نکنیم، زیرا رجب ماه حرام است و ظلم در آن جایز نیست، رجب عبادت خاصى خودرا ندارد اما باید بخاطر آمادگی برای رمضان قلب خودرا از حقد و کینه پاک کنیم، مردم را ببخشیم و از کارهای بد آنها درگذریم تا الله متعال در روزی که هر فرد به اندازه‌ی گناهش در عرق غرق می‌باشد از ما درگذرد و گناهان مارا ببخشد.
مرگ کسی را مهلت نمی‌دهد پس بهتر اینست که از قبل خودرا آماده نماییم.
برخی از جلوه‌های آماده شدن برای رمضان:
- توبه‌ی صادقانه.
توبه همیشه و در هر زمان واجب است، اما از آنجایی که شخص در حال استقبال از یک ماه بزرگ و مبارک است شایسته‌تر است از گناهانی که بین او و پروردگار است توبه کند و حقوق مردم را برگرداند تا آنکه با آغاز این ماه مبارک با سلامت صدر و آرامش قلبی به طاعات و عبادات مشغول شود.
الله متعال می‌فرماید:
وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ [نور: ۳۱]
(ای مومنان همگی به درگاه الله توبه کنید، امید که رستگار شوید).
و از اَغَرّ بن یسار ـ رضی الله عنه ـ از پیامبر ﷺ روایت است که فرمودند: ای مردم به سوی الله توبه کنید، چرا که من در روز صد بار توبه می‌کنم به روایت مسلم (۲۷۰۲).
- دعا.
از برخی سلف نقل شد که آنان شش ماه دعا می‌کردند تا خداوند آنان را به رمضان برساند و سپس پنج ماه پس از آن دعا می‌کردند که از آنها پذیرفته شود.
مسلمان نیز از پروردگارش می‌خواهد در حالی که دینش و بدنش سالم است او را به رمضان برساند و دعا میکند که وی را در این طاعت یاری دهد و عملش را بپذیرد.
- شادی برای فرا رسیدن این ماه بزرگ.
چراکه رسیدن به رمضان از نعمت‌های بزرگ الله در حق بنده‌ی اوست؛ زیرا رمضان از مواسم خیر است که درهای بهشت در آن گشوده شده و درهای آتش بسته می‌شود و ماه قرآن و نبردهای سرنوشت‌ساز در تاریخ اسلام است.
الله متعال می‌فرماید:
قُلْ بِفَضْلِ اللّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذَلِكَ فَلْيَفْرَحُواْ هُوَ خَيْرٌ مِّمَّا يَجْمَعُونَ [یونس: ۵۸]
(بگو به فضل و رحمت الله است که باید شاد شوند و آن از هر چه جمع می‌کنند بهتر است).
- انجام روزه‌های واجب (باقی‌مانده‌ی قضاهای رمضان‌های گذشته).
از ابوسلمه روایت است که می‌گوید: از عائشه ـ رضی الله عنها ـ شنیدم که می‌گفت: گاه روزه‌ای از رمضان بر عهده‌ام بود و نمی‌توانستم آن را قضا کنم مگر در شعبان.
به روایت بخاری (۱۸۴۹) و مسلم (۱۱۴۶).
حافظ ابن حجر ـ رحمه الله ـ می‌گوید:
از این توجه ایشان برای [قضای روزه‌ی سال گذشته] در شعبان این برداشت می‌شود که تاخیر قضا تا وارد شدن رمضان بعدی جایز نیست.
فتح الباری (۴/ ۱۹۱).
- کسب علم برای اطلاع از احکام روزه و شناخت فضیلت رمضان.
- تلاش و عجله برای پایان رساندن کارهایی که ممکن است در رمضان مسلمان را از انجام عبادات مشغول گرداند.
- نشستن با خانواده برای آشنا ساختن آنها با احکام روزه و تشویق کوچکترها به روزه گرفتن.
- آماده کردن کتاب‌هایی که می‌توان در خانه مطالعه کرد یا اهدای آن به امام مسجد تا در رمضان برای مردم بخواند.
- روزه از ماه شعبان به هدف آماده شدن برای رمضان.
عائشه ـ رضی الله عنها ـ می‌گوید: پیامبر ﷺ آنقدر روزه می‌گرفت که می‌گفتیم دیگر افطار نمی‌کند، و آنقدر افطار می‌کرد (روزه نمی‌گرفت) که می‌گفتیم دیگر روزه نمی‌گیرد، اما ندیدم که رسول الله ﷺ یک ماه کامل را روزه گیرد به جز رمضان، و ندیدم در ماهی دیگر بیش از شعبان روزه بگیرد. (یعنی روزه‌ی مستحبش در شعبان بیشتر از ماه‌های دیگر بود).
به روایت بخاری (۱۸۶۸) و مسلم (۱۱۵۶).
از اسامة بن زید روایت است که گفت: گفتم ای رسول خدا ﷺ ، ندیده‌ام که شما در هیچ ماهی مانند شعبان روزه بگیرید؟ فرمود: این ماهی است میان رجب و رمضان که مردم از آن غفلت می‌کنند و ماهی است که در آن اعمال به نزد پروردگار جهانیان بالا می‌رود، بنابراین دوست دارم عملم در حالی بالا رود که روزه‌ام.
به روایت نسائی (۲۳۵۷). آلبانی در صحیح سنن نسائی آن را حسن دانسته است.
در این حدیث حکمت از روزه‌ی شعبان بیان شده مبنی بر اینکه در این ماه اعمال بالا می‌رود و برخی علما حکمتی دیگر را نیز ذکر کرده‌اند و آن این است که این روزه به منزله‌ی سنت قبلیه در نماز فرض است، و نفس را آماده کرده و برای ادای فرض به نشاط می‌آورد، و همین را می‌توان در مورد روزه‌ی شعبان که قبل از روزه‌ی رمضان است بیان داشت.
- محاسبه نفس انسان را کمک میکند تا امروز‌اش نسبت به دیروز و این رمضان‌اش نسبت به رمضان گذشته بهتر باشد.
- قرائت قرآن.
سلمة بن کهیل می‌گوید: می‌گفتند ماه شعبان ماه قاریان است.
عمرو بن قیس هنگامی که ماه شعبان آغاز می‌شد دکانش را می‌بست و خود را برای قرائت قرآن فارغ می‌کرد.
ابوبکر بلخی می‌گوید: ماه رجب ماه کاشت است و ماه شعبان ماه آبیاری و رمضان ماه برداشت محصول است.
وی همچنین می‌گوید: مثال ماه رجب مانند باد است و مثال شعبان همچون ابر است و مثال رمضان همچون باران است. آنکه در رجب نکارد، و در شعبان آبیاری نکند چگونه می‌خواهد در رمضان محصول برداشت کند؟ اکنون که رجب گذشته، اگر خواهان رمضان هستی در شعبان چه خواهی کرد؟ این است حال پیامبرت و حال سلف در این ماه مبارک، بنابراین موضع تو در برابر این اعمال و این درجات چیست؟
و توفیق از سوی الله متعال است.
