ام المومنین سوده دختر زمعه بن قیس بن عبدالشمس ، مادرش شموس بنت قیس بن زید بن عمرو بود، او از جمله افرادی است که در ابتدای دعوت همراه همسر خود سکران بن عمرو بن عبدالشمس ایمان آوردند، هر دو در ابتدای دعوت با ظلم و ستم شدیدی مانند بقیه مومنین مواجه شدند، و در زمان هجرت دوم به حبشه سوده رضی الله عنها همراه شوهرش هجرت نمود، و خانواده ، مال و دیار خودرا در مکه بخاطر جلب رضایت الله متعال ترک کردند.
سکران بن عمرو شوهر سوده رضی الله عنها در دیار هجرت و یا هم پس از بازگشت به مکه درگذشت .
ازدواج سوده رضی الله عنها با پیامبر ﷺ
پیامبر ﷺ در سال ۱۰ بعثت پس از پایان یافتن عدت سوده رضی الله عنها خوله دختر حکیم را نزد سوده رضی الله عنها فرستاد تا اورا برایش خواستگاری نماید، به همین ترتیب رسول الله ﷺ نزد پدر سوده رضی الله عنها رفته و او سوده را به ازدواج ایشان درآورد .
سوده رضی الله عنها اولین همسر پیامبر گرامی ﷺ بعد از خدیجه رضی الله عنها بود و تا زمان ازدواج ایشان با عایشه سوده رضی الله عنها تنها زن ایشان بود .
برخی علما گفته اند که ایت زیر در مورد سوده رضی الله عنها و امثال او نازل شده است :
وَإِنِ ٱمۡرَأَةٌ خَافَتۡ مِنۢ بَعۡلِهَا نُشُوزًا أَوۡ إِعۡرَاضٗا فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡهِمَآ أَن يُصۡلِحَا بَيۡنَهُمَا صُلۡحٗاۚ وَٱلصُّلۡحُ خَيۡرٞۗ وَأُحۡضِرَتِ ٱلۡأَنفُسُ ٱلشُّحَّۚ وَإِن تُحۡسِنُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٗا (۱۲۸) نساء
ترجمه : و اگر زنی، از ناسازگاری یا اعراض شوهرش بیم داشت، پس بر آن دو گناهی نیست که با هم صلح کنند، و صلح، بهتر است، ـ اگر چه نفس‌ها را بخل فرا گرفته است ـ و اگر نیکی کنید و پرهیزگاری پیشه سازید (و گذشت کنید) قطعاً الله به آن چه انجام می‌دهید؛ آگاه است.
ابن جریر طبری از عائشه رضی‌الله عنها روایت کرده است که گفت: «این آیه ناظر بر مردی است که دو زن دارد و یکی از آنها بد شکل یا بزرگسال است، و او به وی چندان مایل نیست، پس این زن به شوهرش می‌گوید: طلاقم نده و در مقابل آن تو درباره من مخیر هستی (که حقم را در نوبت شب رعایت نکنی). چنانکه سوده بنت زمعه همسر رسول خدا ﷺ نیز که پا به سن گذاشته بود، از بیم آن که مبادا رسول خدا ﷺ طلاقش دهند، به آن حضرت ﷺ گفت: یا رسول‌الله! نوبت‌من از آن عائشه باشد». آری! او ترجیح داد که افتخار همسری رسول خدا ﷺ را از دست ندهد و رسول خدا ﷺ هم درخواست وی را پذیرفتند تا امتشان درمشروعیت و جواز این امر به ایشان تأسی و اقتدا کنند.
عايشه رضی الله عنها در مورد سوده رضی الله عنها میفرماید که او از جمله بهترین زنان بود : هیچ زنی را ندیدم که دوست داشته باشم مانند او باشم مگر سَوْدَه بنت زَمْعَه؛ او از توان روحی بالايی برخوردار بود. هنگامی که سوده پا به سن گذاشت، روزی را که رسول الله ﷺ
نزد او می آمد، به من (عايشه) واگذار نمود و گفت: ای رسول خدا، نوبت خودم را به عایشه دادم؛ لذا رسول الله ﷺ دو روز يعنی روز عايشه و سوده را نزد عايشه رضی الله عنها می مانْد. [صحیح است] [متفق علیه]
وفات سوده رضی الله عنها
سودة رضی الله عنها سالیان زیادی پس از وفات پیامبر ﷺ زنده ماند که سراسر آن را با نماز و نیکی و احسان سپری کرد .
سوده رضی الله عنها در اواخر خلافت عمر رضی الله عنه در گذشت و در بقیع دفن شد.
منبع :
- همسران پیامبر نویسنده عمرو خالد مترجم سمیه اسکندری فر.
- رحیق مختوم نویسنده صفی الرحمن مبارکفوری
- مادران مومنان همسران پیامبر نویسنده محمد صالح عوضی، مترجم سوما بزرگی.
- اسد الغابه في معرفة الصحابة، عز الدین محمد جزری.
