خدیجة دختر خویلد رضي الله عنها

یار و یاور دلسوز رسول خدا

خدیجة دختر خویلد ( رضي الله عنها )

خديجه دختر خویلد بن اسد بن عبد العزی بن قصي ، نسبش در قصی به نسب پیامبر صلی الله علیه و سلم می پیوندد. مادرش فاطمه دختر زایده بن الاصم بود ، خدیجه رضی الله عنها پانزده سال قبل از عام الفیل در سال 68 قبل از هجرت متولد گردیده، و سه سال قبل از هجرت به مدینه وفات نمود.

خدیجه رضی الله عنها زنی عاقل دانا و با بصیرت بود.

از جمله اوصاف برجسته ی بانو خدیجه سخاوت، فداکاری، عفت ،دور اندیشی، زیرکی، صبر و استقامت بود.

ایشان در بین مردم به لقب طاهره و سیده قریش شناخته میشد.

کمالات اجتماعی ثروت زیاد و شخصیت بی نظیر این بانو موجب شده بود که عده ی زیادی از سران قریش از او خواستگاری نمایند اما خدیجه رضی الله عنها آنها را در شأن خود نميديد و به همه آنها جواب رد میداد.

خدیجه رضی الله عنها قبل از ازدواج با رسول الله ﷺ دو همسر دیگر داشته ابی هاله بن مالک بن زراره تمیمی و بعد از وفاتش با عتیق بن عائذ مخزومی ازدواج نمود و از آنان نیز صاحب فرزندانی بود ( يك دختر و دو پسر) .

خدیجه رضی الله عنها در سن چهل سالگی با پیامبر ﷺ ازدواج نمود و دو پسر و چهار دختر برای پیامبر ﷺ بدنیا آورد ؛ پسرش قاسم ، سپس دخترانش زینب، رقیه، ام کلثوم، فاطمه و عبدالله که بعد از بعثت متولد شده و به نامهای طیب و طاهر نیز خوانده میشد.

زندگی مشترک پیامبر  ﷺ و خدیجه رضي الله عنها ، الگوی کاملی از زندگی زناشویی برای مردان و زنان مسلمان است، زیرا این دو بزرگوار با یک زندگی درخشان و اخلاق و رفتار خیره کننده، همه را بهت زده کردند، خدیجه در برابر فرستاده خداوند همواره فروتن و خاضع بود خود را همراه و همدم پیامبر می‌دانست از هیچ کوششی در خدمت رسانی به رسول خدا دریغ نمی‌کرد، تمام اموال و دارایی خود را با افتخار، در راه گسترش ندای توحید، در اختیار همسرش قرار داد، او به درستی می‌دانست که شوهر داری کردن خوب، جهاد در راه خداوند است و سراسر زندگی مشترک‌اش را اینگونه سپری نمود.

هنگامیکه بر اولین بار وحی بالای فرستاده خدا محمد ﷺ در غار حرا نازل گردید رسول الله ﷺ بسیار مضطرب وپریشان و با ترس  لرز به خانه برگشت در حالی که تقاضا میکرد که مرا در لحافی بپوشانید ، خدیجه رضی الله عنها به سرعت نزد همسر محبوب خود شتافت و او را دلداری داد و سعی میکرد تا اضطراب و پریشانی وی را دور کند.

در نخست خدیجه رضی الله عنها پریشانی همسر خودرا دور کرد و سپس جریان را از وی پرسید، و وقتی رسول الله ﷺ فرمود که من بر جان خود می‌ترسم، خدیجه رضی الله عنها با شخصیت عالی و دانشمندانه خویش برای وی گفت : هرگز چنین نخواهد شد ، خداوند هیچ گاهی ترا ذلیل نخواهد نمود، زیرا تو صله رحم داری ، مسکینان را دستگیری میکنی، محتاجان را دسترسی میکنی، مهمانان را نوازش میدهی، و در امور حق با مردم همکار هستی.

 بعدا بخاطر تسکین بیشتر همسر خود، اورا نزد پسر کاکای خود که به کتاب های آسمانی آشنایی داشت بورد.

خدیجه رضی الله عنها با بعثت رسول الله ﷺ توفیق یافت تا نام خود را به عنوان اولین زنی که به دین اسلام مشرف شده در صفحات تاریخ ثبت کند و هیچ مردِ یا زنی در این مقام عظیم بر خدیجه سبقت وپیشی نجست.

فضائل خديجة رضي الله عنها

1. پیامبر ﷺ ستایش و تعریف خدیجه رضی الله عنها را در زندگی و پس از مرگ اش کرده است، طوری که کسی دیگری را آنچنان تعریف نکرده، و همچنان حریص بود بر بیان فضیلت و جایگاه او در قلب‌اش حتی بعد از مرگ اش، از عایشه رضی الله عنها روایت است که می گوید: رشکی که بر خديجه بردم، بر هيچيک از همسران پيامبر ﷺ  نبردم؛ گرچه هرگز او را نديده بودم اما پيامبر ﷺ از او خيلی ياد می کرد. گاه گوسفندی سر می بُريد و آن را قطعه قطعه می کرد و برای دوستان خديجه می فرستاد. گاه به پيامبر ﷺ می گفتم: انگار زنی جز خديجه در دنيا نبوده است! و ايشان می فرمود: «إِنَّها كَانتْ وكَانَتْ وكَانَ لي مِنْهَا ولَدٌ»: «او چنين و چنان بود و من از او بچه دارم». (يعنی خوبی های خديجه را ذکر می کرد). و در روايتی آمده است: گوسفندی ذبح می کرد و بخشی از آن را به اندازه ای که برای دوستان خديجه کافی بود، به آنان هديه می داد. و در روايتی آمده است: وقتی گوسفندی ذبح می کرد، می فرمود: «أَرْسِلُوا بِهَا إِلى أَصْدِقَاءِ خَدِيجةَ»: «آن را برای دوستان خديجه بفرستيد». [همهٔ روایت های آن صحیح و متفق علیه است] .

• پیامبر ﷺ با دیدن یا شنیدن آنچه او را به یاد همسرش خدیجه رضی الله عنها می انداخت ، بسیار خوشحال میشد، در روايتی آمده است: هاله دختر خويلد، خواهر خديجه رضی الله عنها از رسول الله ﷺ اجازه ی ورود خواست؛ پيامبر ﷺ به يادِ اجازه خواستن خديجه افتاد و بسيار خوشحال شد و فرمود: «اللَّهُمَّ هَالَةُ بِنْتُ خوَيْلِدٍ»: «پروردگارا، هاله دختر خويلد باشد .» [صحیح است]

• از عبدالله بن ابی اوفی رضی الله عنهما روایت است که رسول الله ﷺ خدیجه رضی الله عنها را به خانه ای در بهشت بشارت داد كه از مرواريد ميان تهی ساخته شده و هيچگونه سر و صدا و خستگی در آن وجود ندارد. [صحیح است] [متفق علیه] .

• از عایشه رضی الله عنها روایت است که می گوید: رشکی که بر خديجه بردم، بر هيچيک از همسران رسول الله ﷺ نبردم؛ گرچه هرگز او را نديده بودم. هرگاه رسول الله ﷺ گوسفندی سر می بُريد، می فرمود: «أَرْسِلُوا بِهَا إِلى أَصْدِقَاءِ خَدِيجةَ»: «آن را برای دوستان خديجه بفرستيد». عایشه رضی الله عنها می گوید: روزی ناراحت شدم و گفتم: خدیجه؛ (همیشه ستایش خدیجه است!) رسول الله ﷺ فرمود: «إِنِّي قَدْ رُزِقْتُ حُبَّهَا»: «محبت او به من روزی شده است». [صحیح است] [به روایت مسلم]

• بی بی عایشه رضی الله عنها روایت میکند که نظر به یادآوری های زیاد پیامبر ﷺ من برایش گفتم : الله متعال برای تو به عوض وی بهتری را نصیب نموده است، گفت الله متعال به عوض وی برایم بهتری را نصیب نکرده است، زیرا او زمانی به من ایمان آورد که مردم به من کافر شدند، مرا وقتی تصدیق نمود که مردمان مرا تکذیب نمودند، با اموال با من همکاری نمود، وقتیکه مردم مرا محروم ساختند . [ مسند إمام احمد ] .

• از جمله‌ فضایل خدیجه رضی الله عنها  این بود که در زندگی او پیامبر ﷺ با زنی دیگری ازدواج نکرد، عایشه رضی الله عنها فرموده : پیامبر ﷺ در زندگی خدیجه رضی الله عنها با زنی دیگری ازدواج نکرد. و در مورد این میان علما اختلافی نیست.

و در آن دلیل است بر بزرگی قدر و منزلت وی نزد پیامبر ﷺ، زیرا خدیجه رضی الله عنها او را از همه نواحی از گرفتن همسری دیگر مستغني كرده بود، و یکی از بزرگترین ویژگی های او این بود که پیامبر ﷺ بیشترین عمر خودرا بعد از ازدواج با او گذشتانده بود بر خلاف باقی همسرانش.

خدیجه رضی الله عنها در تمام مراحل زندگی یار و یاور رسول الله ﷺ بود در لحظات تشویش و اضطراب با او دلسوزانه و از سر مهر برخورد و رفتار میکرد و آن گاه که چهره رسول الله ﷺ در لحظات نزول وحی خیس عرق می شد او نسیم آرامش و خنک و فرح بخشی بود که بر آن حضرت می‌وزید .

خدیجه رضی الله عنها پس از شکست محاصره ظالمانه قریش که سه سال دوام پیدا کرد جان به جان آفرین سپرد.

حکیم بن حزام گفته است: ما اورا در حجون دفن کردیم و رسول الله ﷺ داخل قبرش پایین شد.

رضي الله عنها و ارضاها و جعل الجنة مثواها.

منابع بحث :

1. مادران مومنان همسران پیامبر ﷺ ، مولف محمد صالح عوضی  ، مترجم سوما بزرگی .
2. زنان قهرمان در عصر نبوت، مولف پوهنیار عبدالظاهر ( داعی).
3. کتاب محمد  ﷺ ، مولف محمد رضا.
4. السیرة النبوية عرض وقائع و تحليل احداث ، مولف علي محمد صلابي.