بریره برده‌ی عایشه رضی الله عنها بوده و شوهرش نیز برده ای بود که به وی مغیث گفته می شد. بریره رضی الله عنها قبل از اینکه عایشه رضی الله عنها او را بخرد، خدمتکار ایشان بود؛ وقتی که او را آزاد کرد و پس از آزادی مختار بود که با مغیث بماند یا از او جدا شود، بریره از وی جدا شد. بعد از این شکست خانوادگی، مغیث رضی الله عنه در کوچه ها و راه های مدینه گریه کنان و درحالی که اشک هایش از ریشش می چکید، پشت سر بریره رضی الله عنها حرکت می کرد؛ چراکه او را بسیار دوست داشت تا شاید از تصمیم خود منصرف شود و به ادامه ی زندگی با مغیث بازگردد. این بود که رسول الله ﷺ به بریره رضی الله عنها فرمود: «اگر نزد وی بازگردی و ادامه ی زندگی دهی، برای تو ثواب خواهد داشت». بریره رضی الله عنها گفت: ای رسول خدا ﷺ ، آیا به من دستور می دهید که نزد وی بازگردم و با او زندگی کنم؛ رسول الله ﷺ فرمود: من فقط برای او میانجی گری می کنم. بنابراین بریره رضی الله عنها گفت: تمایلی به بازگشت نزد او ندارم و مرا با او کاری نیست.
در کتب سیره و احادیث در جاهای بی شماری یادی از بریره شده است.
بریره رضی الله عنها در واقعه افک موضع ارجمندی داشت چنانکه پیامبر ﷺ اورا خواست و از وی پرسید چیزی از عایشه رضی الله عنها دیدی که ترا در شک اندازد ، بریره رضی الله عنها در جواب فرمودند : نی، سوگند به ذاتی که تو را به حق برانگیخته است، که من هرکز از وی کاری ندیده‌ام که بر وی عیب بگیرم، به جز آنکه دختری کم سن و سال است و به خواب می‌رود و از خمیر خانهٔ خود غافل می‌ماند، بُز می‌اید و خمیر را می‌خورد.
از عایشه دختر ابوبکر رضی الله عنهما در مورد برکت برده‌اش روایت است که می گوید: در ماجرای بريره سه سنت واضح و آشکار گرديد. يکی اينکه هنگام آزاد شدن مختار شد با شوهرش (که برده بود) باقی بماند یا از او جدا شود. دوم اينکه به بريره مقداری گوشت هديه داده شد و رسول الله صلی الله علیه وسلم درحالی نزد من آمد که دیگ بر آتش بود؛ و غذا خواست؛ بنابراین مقداری نان و خورشت از خورشت های خانه برای ایشان آورده شد که فرمود: «أَلَمْ أَرَ بُرْمَةً عَلَى النَّارِ فِيهَا لَحْمٌ؟»: «آيا ديگ گوشتی بالای آتش ندیدم؟» گفتند: بله ای رسول خدا؛ آن گوشت زکاتی است که به بريره داده اند؛ به همين خاطر ما نپسندیدیم که از آن به شما بدهيم. آنگاه رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «هُوَ عَلَيْهَا صَدَقَةٌ، وَهُوَ مِنْهَا لَنَا هَدِيَّةٌ»: «آن برای او صدقه و زکات محسوب می شود ولی از طرف او برای ما، هديه به شمار می رود». و رسول الله صلی الله علیه وسلم در ماجرای بريره فرمود: «إِنَّمَا الْوَلاَءُ لِمَنْ أَعْتَقَ»: «ولاء (حق ارثش در صورت نداشتن وارث) از آنِ کسی است که او را آزاد کرده است». [صحیح است] [متفق علیه]
منابع:
- صحيح بخاری، محمد بن اسماعیل بخاری.
- اسلام سایت.
- اسد الغابه في معرفة الصحابة، تاليف ابن الاثير ابو الحسن علي الجزري.
- موسوعة حياة الصحابيات، محمد سعيد مبيض.
