قاعدگی یا دَشتان که با نامهای حیض یا پریود یا عادت ماهانه گفته میشود،به جاری شدن خون از پوشش داخلی رَحِم گفته میشود.
معمولاً این عادت ماهانه در زنان باردار و شیرده اتفاق نمیافتد و بروز قاعدگی در این دورانهای خاص از زندگی زنان متوقف میشود. قاعدگی در زنان غیرباردار، از دوران بلوغ تا رسیدن به سنین یائسگی بروز میکند.
مدت خونریزی قاعدگی برای چندروز، معمولاً ۳–٧ روز طول میکشد، اما بین۲–۷ روز نیز میتواند متغیر باشد. هر سیکل قاعدگی بهطور متوسط ۲۸ روز طول میکشد، یک سیکل قاعدگی طبیعی بین ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر است.
چرا پریود اتفاق میافتد؟
در هر چرخه قاعدگی، بدن برای حاملگی آماده میشود. ابتدا یک یا چند تخمک از تخمدان آزاد میشوند و به سمت رحم حرکت میکنند. اگر در زمانی که تخمک در حرکت به سوی رحم است، اسپرم به آن برسد لقاح صورت میگیرد و رویان یا نطفه تشکیل میشود. رویان میتواند پس از رسیدن به رحم، به دیواره داخلی آن متصل شود تا دیواره رحم آن را محافظت و تغذیه کند؛ به این مرحله از تشکیل جنین لانهگزینی میگویند. تنها سلولهای تخمکی که بارور شدهاند و کامل لانهگزینی کردهاند میتوانند به رشد خود ادامه داده و تبدیل به جنین شوند. برای اینکه لانهگزینی موفق باشد هم زمان با تولید و آزادسازی تخمک از تخمدان، رحم هم دچار تغییراتی میشود تا در صورت وقوع لقاح رحم آماده حمایت و تغذیه رویان باشد. اگر لقاح رخ ندهد و یا رویان نتواند بهطور صحیح در بافت داخلی رحم لانه بگزیند، بافت لایه داخلی رحم از رشد میایستد و ریزش میکند تا برای شروع دوره دیگری از باروری آماده شود.
چه نوع پریودی «عادی» است؟ یا به عبارت دیگر چه علایم و یا تغییراتی طبیعی هستند؟
• چرخه قاعدگی نرمال یا عادی بین ۲۴ تا ۳۸ روز طول میکشد. یعنی هر پریود باید بین ۲۴ تا ۳۸ روز بعد از شروع پریود قبلی آغاز شود.
• پریود یاخونریزی قاعدگی که بین ۴ تا ۷ روز طول بکشد سالم و طبیعی است.
• میزان خونی که از بدن دفع میشود اگر بین ۵ تا ۸۰ میلیلیتر،حداکثر شش قاشق غذاخوری، باشد طبیعی است. متوسط پریود حدود ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری (۳۵ تا ۴۰ میلیلیتر) خون و بافت است. افرادی که بیشتر از۵ تا ۶ قاشق غذاخوری خونریزی میکنند، «خونریزی سنگین» دارند. برای جذب مقدار طبیعی خونریزی (۵ تا ۸۰ میلیلیتر) حدودا به ۳ الی ۱۶ تامپون یا نوار بهداشتی نیاز است. البته اندازهگیری میزان خونی که دفع میشود با نوار بهداشتی یا تامپون دقیق نیست. استفاده از فنجان قاعدگی روش دقیقتری برای اندازهگیری شدت پریود است. توجه کنید که تخمین میزان خونریزی سخت است و اغلب افراد آن را بیشتر از حد واقعی تخمین میزنند. اگر پریود شما خیلی شدید و یا دردناک است که باعث اختلال در فعالیتهای روزانه شما میشود حتما این مشکل را با کادر درمانی در میان بگذارید. خونریزی طولانی مدت و شدید قاعدگی میتواند منجر به کمخونی شود.
• دیدن لخته خون به ویژه در روزهایی که خونریزی شدیدتر هست طبیعی است.
• تغییر رنگ خون قاعدگی در طول پریود طبیعی است. معمولا هنگامی که شدت خونریزی کم است رنگ خونی که دفع میشود تیرهتر است.
پریود در دختران:
پریود (قاعدگی) یکی از مراحل بلوغ در دختران است. پریود مانند بسیاری از علایم دیگر بلوغ ممکن است برای دختران گیج کننده باشد. بعضی از دختران ممکن است به نوعی از پریود شدن ترس داشته باشند یا نگران آن باشند. بسیاری از دختران و پسران درک کاملی از دستگاه تناسلی زنان و چگونگی کارکرد آن در طی یک دوره قاعدگی (پریود) ندارند و همین موضوع قاعدگی را برای آنان اسرارآمیز جلوه میدهد.
دردهای شکمی قاعدگی:
بسیاری از زنان کرامپ های شکمی دردناک را طی دوران قاعدگی تجربه می کنند. عضلات رحم و عضلات شکمی اطراف رحم برای بیرون راندن مایع قاعدگی منقبض می شود اعتقاد بر این است که انقباضات عضلانی رحم با افزایش رها شدن اسیدهای چرب موسوم به پروستاگلاندین از بافت پوششی رحم تولید می شود این کرامپ دیسمنوره اولیه یا دردهای قاعدگی نامیده می شود دیسمنورهٔ اولیه معمولاً طی یک تا دو سال اول زندگی رخ می دهدو ممکن است تا دوران یائسگی ادامه یابد اما در بسیاری از زنان به تدریج علایم دیسمنوره بعد از اواسط ۲۰ سالگی فروکش نماید.
گاهی علایم دیسمنوره در زنان ناتوان کننده است و علت این که چرا در بعضی این علایم وجود دارد و در بعضی وجود ندارد نامشخص است نشانه های شدید شامل درد انتشار یابنده به هیپ، پشت و ران، تهوع و اسهال یا یبوست مکرر است. درمان بر روی افزایش پروستاگلندین با تجویز داروهای ضد پروستاگلندین ها ویا ضدبارداری متمرکز است داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی شامل ایبوپروفن و ناپروکسن ممکن است علایم را سرکوب کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد ؟
در موارد زیر باید با پزشک خود مشورت کنید:
– عدم شروع قاعدگی تا سن ۱۶ سالگی
– متوقف شدن بی دلیل عادات ماهیانه
– خونریزی بیش از ۷ روز
– حجم زیاده از حد خونریزی
– در صورتی که در فاصله بین پریودها خونریزی داشته باشید
– درد شدید قاعدگی
منابع:
ویکیپیدیا
بیتوته همدم