وسايل استقامت و ثبات یک زنِ مُسلمان در زمانِ غربت

|| نوشته‌ی ذیل به عنوان بهترین مقاله که نویسنده‌ی آن بانو خدیجه احمدزی بوده و برنده‌ی جایزه نقدی مسابقه‌ی مقاله‌نویسی رمز شناخته شده است ||

بسم‌ الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العلمین و الصلاة و السلام علی خیر خلق الله محمد الأمین و علی آله و أصحابه أجمعین. اما بعد:
ما در زمانه‌ی قرار داریم که، فتنه‌ها، شبهات، شهوات و دواعی آن‌ها به کثرت منتشر؛ عقیده ها و افکار عامه دچار انحراف و عدم ثبات در عقیده و افکار  در آن به مشاهده میرسد، دین دوباره به همان غربتِ برگشته است که رسول‌اللهﷺ به آن اشاره نموده بودند؛ و بزرگترین کامیابی برای یک مسلمان این  خواهد بود که الله متعال او را از این همه، در حفظ خود نگهدارد و ثبات و استقامت را نصیب‌اش کند.
ما هم  از خلال تدبر و تأمل در آیات مبارکه، احادیث رسول‌ﷺ و هدایت های سلف صالح، بعضی از وسایل مهم و کمک کنندهٔ راکه، در چنین حالت ما را بر دین و عقیده ثابت قدم نگهمیدارد ذکر کرده و شما خواهران عزیز را به تفکر و تدبر در آن فرا میخوانیم.

از جملهٔ مهمترینِ این وسایل:
۱– چنگ زدن به کتاب الله و سنّت رسول الله در ظاهر و باطن، در علم و عمل: وحی اولین وسیلهٔ ثبات و استقامت است زیرا آن، ریسمان محکم و نور مبین است. الله متعال میفرماید: {فَاسْتَمْسِكْ بِالَّذِي أُوحِيَ إِلَيْكَ إِنَّكَ عَلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ}(الزخرف/۴۳) هرکه به قرآن چنگ زند الله او را نگه خواهد داشت و نجات‌اش خواهد داد. همچنان قرآن، ایمان را  در قلب ها  می رویاند و ایمان را زیاد میگرداند، نفس‌ها را تزکیه و پاک و رابطهٔ انسان را با الله محکم میگرداند. همچنان چنگ زدن به سنت رسول محبوب، زیرا الله متعال در بیشتر از ۷۰ موضع ما را امر به پیروی از سنت رسول محبوب کرده است الله متعال میفرماید: {مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ وَمَنْ تَوَلَّى فَما أَرْسَلْناكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظاً (80)/ النساء}.
۲- الفقه فی دین الله تعالی: زن مسلمان با حاصل کردن علم در دین الله متعال میتواند از گمراهی، شبهات، فتنه‌ها و شرّ نفس، خود را نجات داده و ثابت قدم باشد، به همین دلیل حذیفه «رضی‌الله‌عنه» میفرمود: فتنه ها به تو ضرر نمیرساند مادامیکه دینت را بشناسی.(مصنف ابی شیبه)
۳- رسیدن به توحید و تعلق محکم با الله متعال: داشتن عقیدهٔ درست، اخلاص، تعلق قوی با الله و عدم توجه به دیگران، از قوی ترین اسباب ثبات زن مسلمان در هنگام لحظات سخت و دشوار میباشد، مانند: استقامت یارانِ رسول اللهﷺ در هنگام سخت ترین و دشوارترین لحظات، آنگاه که در غربت قرار داشتند، چون: بلال، سمیه، صهیب، خباب، عمار(رضی‌الله‌عنهم‌اجمعین)…
الله متعال از اصحاب کهف برایمان خبر میدهد: (نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ نَبَأَهُمْ بِالْحَقِّ إِنَّهُمْ فِتْيَةٌ آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَزِدْناهُمْ هُدىً)(الکهف:۱۳)، ایشان جوانان بودند که در زمان غربت دین؛ آنگاه که مدد کنندهٔ شان اندک بود، الله متعال ایشانرا به خاطر ایمان شان ثابت قدم نگهداشت و بر ایمانشان افزود.
۴- کثرتِ ذکر الله تعالی: ذکر الله متعال قوت قلب، مادهٔ حیات، روحِ زندگی و ازدیاد دهندهٔ ثبات قلب مؤمن است، چنانچه الله متعال فرموده است: (الَّذِينَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ)(الرعد:۲۸)، همچنان الله متعال ما را حتی در سخترین حالات آنگاه که فرایض برداشته میشود و قلب ها به گلوگاه میرسد ما را به بسیار ذکر کردن امر فرموده است، زیرا؛ بیشترین چیزیکه انسان را استقامت میدهد، مداومت و کثرت ذکر الله متعال و یادآوری نعمت های اوست.
۵- کوشش و تلاش در انجام اعمال صالحه: زن مسلمان باید در انجام اعمال صالحه (اطاعت کردن از اوامر شرعی، دوری گزیدن از منهیات، احیای سنت‌ها و سایر طاعات) تلاش ورزد و وقت اش را صرف موضوعات بیهوده نگرداند، همچنان زنده کردن سنت ها و میراندن بدعت ها و جنگیدن با آنها از بزرگترین اسباب استقامت است. رسول الله ﷺ در حديثی فرموده اند كه ترجمه اش چنين است: «بشتابید به انجام اعمال صالحه، پیش از آنکه فتنه هایی ظاهر شود مانند پاره های شب تاریک، که شخص صبح می کند در حالیکه مؤمن است و به‌هنگام شام کافر می شود، و شب را مؤمن می گذراند و صبح کافر می گردد، دین خود را در برابر متاع کمی از دنیا می فروشد.»(رواه‌مسلم) و چنانکه نیسابوری در کتابش «عیوب النفس» ذکر میکند: اگر نفس‌ات را به طاعات مشغول نکردی ترا به معصیت مشغول میکند.
۶- عبادت در خلوت‌ها: انجام بعضی از اعمال صالحه در پنهانی، طوریکه غیر از الله متعال، احدی به آن اطلاع نیابد؛ از بزرگترین اسباب ثبات مسلمان تا مرگ‌اش است و انجام گناهان در خلوت ها از بزرگترین اسباب هلاکت است. و بزرگترین عبادت در خلوت، قیام اللیل(تهجد) است؛ همچنان صدقه پنهانی، ذکر خفیه، توبه از گناهان و اشک ریختن؛ چنانکه در حدیث شریف آمده است: رسول خداﷺ در حديثی فرموده اند كه مفهوم اش چنين است: «الله، هفت گروه را روزی که هیچ سایه‌ای جز سایه‌ی او وجود ندارد، در زیر سایه‌ی خود، جای می‌دهد: … کسی که طوری با دست راستش صدقه دهد که دست چپش نداند… کسی که در تنهایی به یاد الله بیفتد و از ترس او، اشک بریزد».(رواه مسلم)
۷- سعی وتلاش برای خدمت و نصرتِ این دین: و این کار با دعوت بسوی دین، امر به معروف، نهی از منکر و جهاد در راه الله متعال با وسایل مشروع صورت میگیرد؛ الله متعال میفرماید: ﴿يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنوا إِن تَنصُرُوا اللَّهَ يَنصُركُم وَيُثَبِّت أَقدامَكُم﴾ (محمد: ٧(، ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اگر [دین و پیامبر] الله را یاری کنید، او نیز شما را یاری می‌کند و گام‌هایتان را [ثابت و] استوار می‌دارد.
۸- رجوع به الله و به اسرار دعاء کردن و خواستنِ استقامت: الله متعال در مورد دعای راسخان در علم میفرماید: (رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنا وَهَبْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ)(آل‌عمران:۸)، همچنان احادیث بسیار زیاد که در این مورد آمده است.
دعا اثر عمیقی در استقامت شخص  دارد.
۹- تدبر و تفکر در قصه‌های انبیاء و مصلحین: این، از مؤثرترین اسباب استقامت بوده، چنانکه الله متعال پیامبر محبوب اش را به آن فرامیخواند تا به تأسی از آن بر ثباتش بیفزاید، الله متعال میفرماید: {وَكُلاًّ نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنْباءِ الرُّسُلِ ما نُثَبِّتُ بِهِ فُؤادَكَ وَجاءَكَ فِي هذِهِ الْحَقُّ وَمَوْعِظَةٌ وَذِكْرى لِلْمُؤْمِنِينَ}(هود:۱۲۰).
۱۰- همنشینی و مجالست با علماء، صالحان و ناصحان: و این‌ها کسانی هستند که الله متعال به همنشینی با آنان ما را تشویق کرده است و میفرماید: {وَاصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَداةِ وَالْعَشِيِّ…}(الکهف:۲۸) و مجالست با این جمعِ مبارک، از مؤثرترین و بزرگترین وسیله و اسباب استقامت میباشد.
۱۱- دوری کردن از مجالست با اهل هوا، گمراهان و گمراه‌ کننده‌گان: از رفت و آمد با ایشان، خواندن مقالات، دنبال کردن صفحات الکترونی شان، خود داری کردن و عدم توجه به ایشان از مهمترین اسباب استقامت میباشد به همین خاطر الله متعال پیامبر محبوب‌اش را چنین فرمان میدهد: {وَاتَّبِعْ ما يُوحى إِلَيْكَ وَاصْبِرْ حَتَّى يَحْكُمَ اللَّهُ وَهُوَ خَيْرُ الْحاكِمِينَ}(یونس:۱۰۹).
۱۲- شناختِ حقیقتِ باطل و فریب نخوردن آن: زیرا اهل شبه و باطل سازان، سخنان و افعال شان را زیبا و زینت ساخته پیش میکنند تا باطل را درست جلو بدهند چنانکه الله متعال در سوره (الأنعام:۱۱۲-۱۱۵) فرموده. و وقتی انسان باطل را بشناسد از آن دوری جسته و به آن فریب نمیخورد.
۱۳- تجمُّعِ اخلاق که انسان را بر داشتن ثبات یاری میدهد: مانند: ۱: داشتن صبر و تقوا؛ هرگاه شخص صابر و متقی باشد نمی لغزد و بی ثبات نمیشود زیرا، این دو صفت از بزرگترین ارکان ثبات اند که انسان را در برابر مشکلات، سختی ها و مصیبت ها استقامت میدهد الله متعال میفرماید: {وَإِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا لا يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ شَيْئاً إِنَّ اللَّهَ بِما يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ}(ال‌عمران:۱۲۰). همچنان رسول الله میفرماید: «ما أعطی احد عطاء خیر و اوسع من الصبر.»(صحیح‌البخاری/کتاب‌الزکاة). ۲: صدق با الله، هرکه با الله صادق باشد، الله او را صادق میگرداند. ۳: گمان نیک به الله و داشتنِ اعتماد قوی، به یاری از جانب الله. ۴: خود داری از خود بزرگ بینی و غرور. ۵: بردباری و تأنی در امور و خودداری از عجله کردن.
۱۴- توجه به آخرت و کوشش برای بدست آوردن آن و تأمل در نعمت های آن…

از الله منان میخواهم این مقاله را سبب هدایت و استقامت من و همه خواننده گانِ عزیز قرار دهد، وصلی الله تعالی علی نبینا و حبیبنا و شفیعنا و قدوتنا محمدﷺ و علی آله و أصحابه و من تبعهم بإحسان إلی یوم الدین.

منابع و مآخذ:
۱:- کتاب الله (قرآن کریم).
۲:- احادیث رسول الله(از کتاب صحیح  البخاری و مسلم شریف).
۳:- سخنان سلف صالح.
۴:- وسائل الثبات فی زمن المتغیرات، عبدالله بن عمر الدمیجی.

گردآورنده: خدیجه «احمدزی».