سپاس و ستایش مخصوص ذاتی است که نعمت‌های او بی‌کران و بی‌پایان‌اند؛ ذاتی که نسبت به ما مهربان‌تر از مادران و خود ماست. پروردگار هستی شایسته‌ی تمامی حمدها و ستایش‌هاست، و اگر تمامی مخلوقات برای شکرگزاری از یکی از نعمت‌های الهی گرد هم آیند، هرگز قادر نخواهند بود شکر و سپاس آن را آنچنان که شایسته‌ی اوست، به جا آورند.
یکی از بزرگ‌ترین نعمت‌های خداوند، ماه مبارک رمضان است؛ ماهی که گناهان در آن آمرزیده می‌شود و با به زنجیر کشیده شدن شیاطین، عبادت آسان‌تر و دلنشین‌تر می‌گردد.
پس برای آنکه بهره‌ی ما از روزه‌هایمان تنها گرسنگی و تشنگی نباشد، باید با دل و جان به استقبال این ماه و این عبادت برویم.
ماه مبارک رمضان، ماه قرآن است. در این ماه، شبی به نام شب قدر وجود دارد که قرآن کریم در آن شب، یکباره از لوح محفوظ به بیت العزة در آسمان دنیا نازل شد. به همین سبب، این ماه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از این رو بر آن شدیم مطالبی پیرامون شب قدر گردآوری کنیم
شب قدر، هدیه‌ای گران‌بها و نعمتی بزرگ از جانب الله عزوجل برای بندگانش است.
در این شب بزرگ، پاداش اعمال نیک افزون می‌شود و درهای رحمت الهی به سوی بندگان گشوده می‌گردد.
به پاس عظمت این شب، خداوند در قرآن کریم سوره‌ای به نام “قدر” نازل فرموده است، که چنین آغاز می‌شود:
«إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ، وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ، لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ، تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ، سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ».
- سبب نامگذاری به “قدر”:
1. مقام و عظمت: واژه‌ی “قدر” به معنای بزرگی و والایی است؛ همان‌گونه که درباره‌ی شخصی والا گفته می‌شود که دارای “قدر” است.
2. تقدیر امور: در این شب، سرنوشت یک سال انسان‌ها نوشته می‌شود؛ نشانه‌ای از حکمت الهی در آفرینش و تدبیر خلقت.
3. فضیلت عبادت: عبادت در این شب جایگاهی ویژه دارد. پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمودند:
«مَن قامَ ليلةَ القَدرِ إيمانًا واحتسابًا غُفِرَ لهُ ما تقدَّمَ مِن ذنبِهِ» (متفق علیه)
(کسی که شب قدر را با ایمان و امید به پاداش قیام کند، گناهان گذشته‌اش آمرزیده می‌شود.)
4. نزول قرآن: در این شب، قرآن کریم که کتابی گرانقدر است، نازل شد و فرشتگان مقرب همراه با رحمت الهی فرود آمدند.
5. حکم و سرنوشت: واژه‌ی “قدر” همچنین به معنای حکم و قضاست؛ چرا که مقدرات یک سال در این شب مقدر می‌گردد.
- زمان شب قدر:
شب قدر در دهه‌ی آخر ماه مبارک رمضان واقع شده است، و احتمال زیاد آن در شب‌های فرد این ده روز می‌باشد.
از عباده بن صامت رض روایت است که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمودند:
«بیرون آمدم تا شما را از شب قدر آگاه کنم، اما فلان و فلان با یکدیگر نزاع کردند و خبر شب قدر از ذهنم برداشته شد. باشد که این برای شما بهتر باشد. پس آن را در شب‌های ۲۵، ۲۷ و ۲۹ رمضان جستجو کنید.»
(روایت بخاری)
- علائم شب قدر:
• شب قدر شبی صاف، آرام و هوایی معتدل (نه گرم و نه سرد) دارد.
• در این شب، شهاب‌ها پرتاب نمی‌شوند.
• صبح روز بعد، خورشید بدون شعاع و همچون قرص روشنی نمایان می‌شود.
ابی بن کعب رضی‌الله‌عنه فرمود:
«رسول الله صلی الله علیه و سلم ما را آگاه ساختند که خورشید صبح شب قدر بدون شعاع طلوع می‌کند.»
- فضیلت شب قدر:
شب قدر از شب‌های بسیار پرفضیلت است که الله متعال در قرآن کریم سوره‌ای مستقل برای آن نازل کرده است.
این شب، شبی است که قرآن نازل شده، فرشتگان و جبرئیل فرود می‌آیند و عبادت در آن برتر از هزار ماه (بیش از هشتاد و سه سال و چهار ماه) است.
در این شب، سرنوشت سال آینده‌ی بندگان رقم می‌خورد و سراسر آن، آرامش و سلام است تا طلوع سپیده‌دم.
چنان‌که الله متعال می‌فرماید:
{سَلَامٌ هِيَ حَتَّىٰ مَطْلَعِ الْفَجْرِ}
- دعا در شب قدر:
ابن کثیر رحمه الله می‌فرماید: مستحب است که در شب قدر بسیار دعا و نیایش شود و از دعاهای توصیه‌شده، این دعاست:
«اللهم إنك عفوٌ تحب العفو فاعفُ عني»
(پروردگارا، تو بخشنده‌ای و بخشش را دوست داری، پس مرا ببخش.)
این دعا از ام‌المؤمنین عایشه رضی‌الله عنها نقل شده که از پیامبر صلی الله علیه و سلم پرسیدند: اگر شب قدر را درک کردم، چه دعایی بخوانم؟ فرمودند: همین دعا را بخوان.
