رازهای نهفته در نماز صبح

نماز ارتباط مستقیم میان بنده و پروردگار‌اش است که رکن دوم اسلام و اولین موردی‌ است که بنده در روز قیامت با آن، مورد محاسبه قرار می‌گیرد، امر شده است تا در اوقات معین آن‌را ادا کنند، چنانچه الله متعال می‌فرماید: {اِنَّ الصَّلاة کانَت عَلَی المُؤمِنینَ کِتاباً مَوقوتًا} [النساء:۱۰۳]

ترجمه: (قطعا نماز برای مومنان حکم واجب است که در زمان‌های معین انجام می‌شود).

به آرامش و اطمینانی‌که در آن نهفته است تفکر کن که تمام اعضای بدن و اعصاب با آن آرام می‌گیرد! در هیاهوی زندگی و انباشته شدن اعمال می‌شنوی: (حيَّ على الصلاة) یعنی به سوی نماز بشتاب، پس هر عملی جهت آماده شدن برای نماز متوقف می‌شود،، چه پروردگارِ بزرگی! وچه عجب است به عظمت و بزرگی نماز! به محض اتمام اجرای آن احساس می‌کنیم که انرژی و توان عجیبی در وجودمان می‌درخشد گویا با سختی هیچ کار و تلاشی قبل از آن مواجه نشده‌ایم.

ممکن این امر تنها منحصر به آن نباشد که فقط در بدن احساس می کنیم بلکه تا به مرحله عقل و فکر باشد؛ زیرا چه بسیار از مشکلاتی‌که با نماز حل شده! چه بسیار از ابتکاراتی‌که بعد از نماز درخشیده! و چه بسیار از مبتلایان زیادی که با نماز صبر پیشه کردند! الله متعال می‌فرماید: {وَٱسۡتَعِينُواْ بِٱلصَّبۡرِ وَٱلصَّلَوٰةِ} ( البقره:۴۵)

ترجمه: وبا صبر ونماز یاری جویید.

همه ما به طور کامل از عظمت و منزلت نماز آگاهی داریم اما در مورد نماز صبح چه می‌دانی؟

نمازیست که الله متعال به وقت آن سوگند یاد کرده وسوره‌ی را بنام آن مسمی کرده که تا روز قیامت تلاوت می‌شود سپس الله متعال اشاره صریح به آن کرده چنانچه‌ می‌فرماید: {وَقُرْآنَ الْفَجْرِ ۖ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا} (الاسراء:۷۸] ترجمه: و همچنين قرآنِ سپيده‌دمان(صبح) را همانا (قرائت) قرآن (به هنگام) فجر (در نماز صبح) مورد مشاهده (فرشتگان) است.

و صاحبان آن به نور کامل در روز قیامت مژده داده شده اند، همانند راه رفتن آنان در تاریکی نماز صبح وخفتن که گویا تمام شب را بیدار بوده است و برتر ازین همه صاحبان نماز صبح در پناه الله هستند!

از جندب بن عبدالله -رضی الله عنه- روایت است که رسول الله -صلی الله علیه وسلم- فرمود: “هرکه نماز صبح را بخواند، در پناه و حمايتِ الله است؛ پس مواظب باشيد که الله درباره‌ی عهد و پيمان خويش با چنين بنده‌ای چيزی از شما مطالبه نکند؛ زيرا هرکه در اين باره از سوی الله مؤاخذه شود راه فرار ندارد و سپس الله متعال او را بر چهره‌اش در آتش دوزخ می‌اندازد” به روایت مسلم (۶۵۷)

ممکن است آنچه گفته شد برای نشان دادن فضیلت نماز فجر کافی باشد و انگیزه‌ای باشد که مردان مشتاق شهادت آن نزد مسلمانان باشند و زنان نیز در حالی‌که در محل نماز هستند آن‌را به موقع بخوانند، اما این چه خواهد بود در مورد کسانی که تا طلوع خورشید آن‌را نخواندند و یا در خواب بودند؟

در بخاری (1144)، مسلم (۷۷۴) و نسائی (۱۶۰۸)  از عبدالله بن مسعود -رضی الله عنه- روایت شده است که نزد نبی اکرم – صلی الله علیه وسلم- از مردی یاد شد و گفته شد: همواره خواب بود تا این‌که صبح شد و به نماز بیدار نشد، سپس فرمودند: “آن مردیست که شیطان در گوش او ادرار کرده”

لازم است تصور نمایی که این مایع به چه کسی ترا می‌‌رساند؟

نفس‌های ما برخورد با ادرار اطفالِ شیر‌خوار یا نجاست حیوانی‌که گوشت آن خورده می‌شود را قبول ندارد، پس چه رسد که یکی از سرسخت‌ترین دشمن‌ات باشد که همانا شیطان است.

حد اکثر مصیبت که امکان دارد یک شخص سهل‌انگار در نماز صبح به آن برسد از دست دادن توفیق است که یکی از معناهای آن کامیابی بوده برکت روز‌اش را از دست می‌دهد چنانچه در حدیثی بیان شده: “پروردگارا صبحگاهان را برای امت‌ام خجسته و بابرکت گردان”. و به سادگی برکت به معنای دستآورد با کمترین کوشش و اندک‌ترین هزینه می‌باشد.

گمان نمی‌کنم که این راز‌‌ها فقط به آنچه ما بیان کردیم منحصر باشد بلکه آنچه را که طب معاصر از فوائد آن که بر جسم برعلاوه روح جا می‌گذارد ثابت ساخته بعض از آن‌ها را بیان می‌داریم:

– نماز صبح سکته‌های قلبی را کاهش می‌دهد:

همانطور که داکتر سعید شلبی -استاد داخله و کبد- خاطرنشان کرد: تحقیقات ثابت کرده است که خواندن نماز صبح به موقع به محافظت در برابر سکته‌های قلبی کمک می‌کند و عمل هورمون‌های بدن و جریان خون را تنظیم می‌کند، با در نظر‌داشت این‌که اعضای بدن هنگام نماز صبح در اوج فعالیت خود هستند، ترشح هورمون‌ها افزایش می‌یابد بالخصوصص (ادرنالین) که سبب فعالیت تمام اعضای بدن شده در ساعت پنج صبح از ورم (پندیدگی) آن‌ها جلوگیری می‌‌کند.

داکتر شلبی می‌افزاید که هوای صاف صبحگاهی از مقدار زیادی از آکسیجن برخوردار می‌باشد که منجر به فعالیت قلب شده انقباض رگ‌های خون را که سبب فشار بلند خودن می‌شود را کاهش می‌دهد و کارکرد هورمون‌ها را تنظیم می‌کند که به افزایش سطح قند مورد نیاز برای فعال کردن عملکرد مغز و سلول‌های عصبی کمک می‌کند و در نتیجه سبب بهبود حافظه می‌گردد.

– نماز صبح باعث ترشح هورمون حیات در بدن می‌شود:

داکتر سمیر الملا -استاد جراحی مغز و اعصاب دانشکده طب دانشگاه عین شمس- می‌گوید: تمام هورمون‌های بدن هنگام نماز صبح بیشتر ترشح می‌شود به ویژه هورمون (کورتیزون) که هورمون زندگی نیز نامیده می‌شود.

داکتر سمیر علا افزود: وجود این هورمون‌ها برای ادای کار‌های روزمره لازمی می‌باشد و از اعضای مختلف بدن در مقابل امراض مختلف محافظت می‌نماید که با بیدار شدن از خواب و تنفس هوای تازه در آن زمان کارکرد هورمون ها افزایش می‌یابد.

-نماز صبح ساعت بیولوژیکی بدن را تنظیم می‌کند:

داکتر محمد خشاب -استاد فوق تخصص جهاز هاضمه و کبد- هشدار می‌دهد که بیدار شدن برای نماز صبح به ساعت بیولوژیکی بدن کمک کرده وعمل آن‌را بهبود می‌بخشد و اندام‌های مختلف را وا می‌دارد تا به شکل درست کار کند و جگر در آن هنگام در بهترین حالت خود قرار دارد.

با خواب غلظت خون بالا می‌رود و هرچه به صبح نزدیک می‌شویم خون غلیظ‌تر می‌شود و در لحظات نزدیک شدن به آذان به حد بلند‌تر می‌رسد، به همین خاطر است که اکثر  سکته‌ها هنگام سحر اتفاق می‌افتد..

کسانی‌که هنگام سحر بیدار می‌شوند، با وضو گرفتن مقدار خون تنظیم می‌شود. و با خواندن نماز بدن کاملا توازن‌اش را حفظ کرده و به حالت نارمل باز می‌گردد.. و این چنین است که هیچ کدام از دستورات خداوند مهربان خالی از حکمت نیست..

و در اخیر…

به الله سوگند كه خيلی جای تأسف است و شرم‌آور که جوانان را در آغاز جوانی و اوج فعالیت و تمام صحتمندی در حالی می‌یابیم که از نماز‌های خود عقب مانده اند و در عین حال شخص سالخورده‌ی که کمر‌اش خمیده، ابروهایش ریخته، استخوان‌های باریک شده، پاهایش قادر به حمل وی نبوده و با تکیه زدن بر عصای خود به سوی مسجد روان است تا در نماز صبح و دیگر نمازها مداومت و استقامت داشته باشد، از چنین سالخورده تاخیری در نمازها دیده نمی‌شود و نه هم عذری می‌آوردند تا در خانه نماز ادا کنند…از الله متعال سلامتی و عافیت می‌طلبیم.

منابع:

۱-سایت اسلام سوال وجواب

۲- سایت طریق الاسلام

۳- حاسة السمع بین القرآن والعلم والحدیث- دکتورحسنی حمدان

۴- سایت الالوکه

۵- سایت انا اصدق العلم .