در ظاهر، یک شخص ناظر بر نصوص شرعی درمییابد، که این نصوص، زنان را برای ماندن در خانه تشویق میکند، مگر اینکه دلیلی برای بیرون رفتن ازخانه وجود داشته باشد؛ زیرا الله متعال میفرماید: {وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ} [الاحزاب:33].
ابن عربی در تفسیر این آیت میگوید: “در خانه هایتان آرام گیرید و تحرک نداشته باشید و آنرا ترک نکنید” احکام القرآن از ابن العربی (352/6).
مراد از امر نمودن زنان به بودن در خانه (ماندن در خانه و هرگز ترک نکردن آن) نیست، بلکه یک اشاره لطیفی است که گویا اصل و اساس زندگی زنان درخانه میباشد، خانه مسکن زنان است و غیر از آن استثناء اضطراری است که در آن تکلیف و استقرار نیست، بلکه نیازی است که به میزان آن برآورده میشود.
در نتیجه فقها درین امر که اصل همان ماندن زنان در خانه است اختلاف نظر ندارند چنانچه بیننده در کلام آنان مینگرد، سوال طوری مطرح میشود که آیا ماندن زنان در خانه واجب است یا مستحب؟!
مسئله ما نیز استوار بر همین است (بیرون رفتن زن برای گردش وتفریح)
قول راجح در اقوال علما همین است که بودن زنان درخانه مستحب است نه واجب و جائز است تا از خانه برای تفریح و گردشگری بیرون روند، تا زمانیکه برای کاریکه بیرون میروند کار مباح و جائز بوده باشد و تا زمانیکه به شرایط خروجِ که فعلا بیان میشود پابند باشند.
شروط بیرون رفتن زنان:
از آنجایی که ذکر کردیم صحیحترین و راجح ترین قول همین است که بیرون رفتن زنان از خانه جائز و بودن شان درخانه مستحب است نه واجب، پس قابل ذکر است که خروج آنان مبتنی بر شروطی است و در غیر آن حرام تلقی میشود:
۱-هنگامیکه زن از خانه بیرون میشود باید بدون استفاده از خوشبویی و عطر بیرون شود، چنانچه پیامبر خدا -صلی الله علیه وسلم- از منع نمودن زنان برای رفتن به مسجد نهی کرده و فرمودند: “ولیخرجن تفلات ” (باید بدون عطر وخوشبویی به مسجد بروند).
۲-در پوشیدن لباسها، راه رفتن و طرز گفتار خود آرایش و آلایش نداشته باشد؛ زیرا هر یکی ازین امور منجر به فتنه و وسوسه میشود و چون در این حالت خروج آنان فتنه برانگیز بوده، فقهاء بر حرام بودن آن حکم میکنند.
۳- بیرون رفتن آنان با اختلاط با مردان همراه نباشد، زیرا اختلاط با مردان یکی از اسباب عمده در فتنه افتادن آنان و فتنه برانگیختن دیگران میباشد، و همچنان بیرون رفتن آنان سبب خلوت با مردان نگردد، زیرا حرام بودنِ خلوت با بیگانگان از جمله اموری است که نصوص شرعی، آن را به وضاحت بیان نموده است.
۴-اگر زنان متاهل باشد، به اجازه شوهر و اگر مجرد باشند باید به اجازه ولی خویش از خانه بیرون روند.
زیرا در عهد پیامبر -صلی الله علیه وسلم- نیز زنان به بازار میرفتند، اما به گونهیکه نه با وسوسه همراه بود و نه هم با فتنه، نه از خوشبویی و عطر استفاده میکردند و نه هم با زینت و آرایش بیرون میرفتند.
یکی از اهداف تفریح و گردش این است که برای دستیابی و تحکیم پیوند خانوادگی و محبت همسر به کار رود، پس مصداق این گفتار مسابقهی است که پیامبر -صلی الله علیه وسلم- با ام المؤمنين عايشه -رضی الله عنها- انجام داده، چنانچه از عایشه -رضی الله عنها- روایت است که میگوید: “یک بار با پیامبر ﷺ مسابقه گذاشتم، من برنده شدم، بعد از مدتی من چاق شدم، دوباره با هم مسابقه گذاشتیم و این بار پیامبر ﷺ برنده شد و پیامبر ﷺ فرمود: {این بُردن به جای آن یکی}.
– و از فواید آن، گشایش در دین و برجسته ساختن فضایل اسلام و آسانی آن و مراعات فطرت انسانی است، در حدیثیکه امام احمد در مسند خود اخراج نموده چنان بیان داشته که عایشه -رضی الله عنها- گفت: “من با عروسکهایم بازی میکردم و نبی اکرم -صلی الله علیه وسلم- دوستان دیگرم را میآوردند تا بامن بازی کنند”.
عایشه -رضی الله عنها- در مورد حدیث حبشه و بازی آنان و دیدن وی به ایشان چنان میگوید: رسول الله -صلی الله علیه وسلم- در آن روز چنین فرمودند: “برای اینکه یهود بداند که در دین ما فراخی است، من شريعتى آوردهام در حالیکه هم مستقيم و روا راست است که باطلى در آن راه ندارد و هم راحت و آسان هست”.
همچنان تفریح، چه برای مرد باشد یا چه برای زن، سبب از بین رفتن غمهای که در زندگی دنیا، انسان را احاطه میکند، میشود، چنانچه درحدیثی از عایشه -رضی الله عنها- روایت شده که رسول الله -صلی الله علیه وسلم- فرمودند: “اگر یکی از شما نگرانی و اندوهاش ادامه پیدا کرد، کمان خود را بردارد تا با آن، اندوهاش را ازبین ببرد”. (به روایت طبرانی در الصغیر) و حديث دلالت میکند به گرفتن وسیلهی از وسایل مشروع تفریح، مانند تیراندازی که توسط آن غم و اندوه از بین برود.