بخشایش در اسلام و مفاد صحی آن

یک صفت اخلاقی تجویز شده در قرآن عفو و بخشش است.

الله متعال فرموده: (خُذِ ٱلۡعَفۡوَ)، (۱۹۹)  اعراف

(ای پیامبر!) گذشت را پیشه کن.

(وَجَزَـٰٓؤُاْ سَيِّئَةٖ سَيِّئَةٞ مِّثۡلُهَاۖ فَمَنۡ عَفَا وَأَصۡلَحَ فَأَجۡرُهُۥ عَلَى ٱللَّهِۚ) (۴۰)  شورى

و جزایی بدی، بدیی است همانند آن، پس هر کس که در گذرد، و اصلاح (و آشتی) کند، پاداشش بر الله است.

كسيكه این امر الهی را نپذیرد، عفو نمودن برایش بسیار مشکل است، زیرا به آسانی عصبانی شده و مرتکب خطا میشوند ، در حالیکه قرآن میگوید که عفو بهتر از انتقام است، پس اشخاص با ایمان همیشه بخشنده و صبور می‌باشند‌.

(وَٱلۡكَٰظِمِينَ ٱلۡغَيۡظَ وَٱلۡعَافِينَ عَنِ ٱلنَّاسِۗ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ)، (۱۳۴)  آل عمران

و خشم خود را فرو می‌برند، و از مردم در می‌گذرند، و الله نیکوکاران را دوست می‌دارد.

خصلت بخشایش در ایمانداران بسیار متفاوت از کسانی است که مطابق اخلاق قرآن عمل نمی‌کنند. حتی اگر کسی ادعا کند که کسی را بخشیده است، باز هم یک مدتی در دل از عمل وی خشمگین و آزرده می‌باشد، و کوشش می‌کند قهر خودرا عقب بزنند، در حالیکه عفو یک شخص با ایمان مخلصانه می‌باشد، زیرا آنها می‌دانند که انسان ها در ای دنیا همیشه در تلاش هستند و از اشتباه می‌آموزند ، لذا آنها بخشاینده و صبور می‌باشند. و ایمان داران حتی وقتی عفو می‌کنند که خودشان حق به جانب و طرف مقابل در خطا باشند، و بین گناه خرد و بزرگ فرق نمی‌گذارند، ممکن زیان بزرگ به ایشان رسیده است اما آنها می‌دانند که هر چه از جانب الله جل جلاله است .

مطابق تحقیقات جدید توسط دانشمندان آمریکایی کسانی که قدرت عفو را دارند از نظر جسمی و روحی صحتمندتر هستند، دکتر فریدریک لوسکین که دوکتورای خودرا در صحت روانشناسی در پهنتون استاندفورد گرفته ، بالای دو صد و پنجاه و سه نفر در سانفرانسیسکو مطالعه نمود. وی این اشخاص را برای شش جلسه یک و نیم ساعت خواست و عفو و بخشش را برای شان توصیه نمود این اشخاص تکالیف کمتر را بعد از عفو نمودن کسانی که به ایشان ضرر رسانیده بودند ، متحمل گردیدند . آنها نه از نظر عاطفی بلکه از نظر جسمی نیز بهتر بودند. مثلاً اعتراض فشارهای روحی مثل دردهای کمر ، بی خوابی ، سردردی و درد معده نزد ایشان بسیار کمتر از سابق شده بود.

در کتاب « عفو برای بهبود » فریدریک لوسکین عفو را منحیث بهترین نسخه برای صحت و شادمانی توصيف میکند . در این کتاب شرح میدهد که عفو چگونه تاثیرات مثبت بالای امید ، صبر و اعتماد به نفس دارد. وی میگوید که قهر تاثیرات مشهود بالای جسم یک شخص دارد . قهر دوام‌دار بالای ناظم حرارت یا Thermostat  داخلی اثر سوء ميكند . وقتی کسی با یک درجه خفیف خفگی یا قهر دوام‌دار عادت کند تمییز درست نارمل و غیر نارمل را نمی‌تواند . در این حالت سطح ادرنالین    وی همیشه بلندتر بوده و وی با آن عادت می‌نماید . ادرنالین اضافی وجود را سوختانده و تفکر منطقی را مشکل می‌سازد ، که این خود باعث خرابی بیشتر وضع می‌شود.

بر علاوه داکتر لوسکن می‌گوید که بلند رفتن بعضی انزایم ها در وقت قهر کلسترول و فشار خون را بلند میبرد .

در یک مطالعه دیگر روی یک هزار و پنج صد نفر معلوم شد که انحطاط روانی و امراض روحی در اشخاص متدین کمتر است. داکتر هربرت هنسن که این تحقیقات را به عمل آورده میگوید : « عفو جز فیزیولوژی است … اگر عفو نکنی ، آن مسئله ترا میخورد .»  نظر به یک مقاله نشر شده در جریده هاروارد ، قهر برای قلب بسیار مضر است. ایچیرو کواچی این موضوع را علما نشان داد .

مطالعات وی نشان داد که مردهای پیر بدخو نظر به همسالان خوش خلق شأن سه مرتبه زیادتر مصاب امراض قلبی میشوند . کواچی می‌گوید که این سه چند شدن خطر امراض قلبی مستقیما ارتباط دارد به قهر زیاد ، حس انتقام و خواهش جزا دادن و جنگ کردن .

محققان معتقدند که آزاد شدن هورمونهایی از سبب فشارهای روحی مصرف اکسیژن عضلات قلب را بلند برده ، چسپندکی صفیحات خون را که باعث لخته شدن خون در رگها می‌شود زیاد ساخته و بالاخره باعث حملات قلبی میگردد. بر علاوه سرعت نبضان فشار خون را بلند برده و خطر حملات قلبی را زیادتر میسازد . همچنان قهر و بی‌رحمی تولید پروتین های مربوط التهاب را در خون بلند می‌برد. این پروتین ها جدار رگها را سخت ساخته ، وقوع امراض قلبی وعایی را بیشتر میسازد .

تمام تحقیقات نشان می‌دهد که قهر صحت انسان را خراب میسازد . در حالی که عفو حتی اگر برای بعضی مشکل هم باشد، لذت بخش و نشانه اخلاق عالی بوده ، آثار مضر قهر را از بین برده و شخص را برای داشتن صحت جسمی و روانی بهتر کمک می‌کند. عفو یک عادت است که شخص را صحتمند نگه می‌دارد. در حالی که هدف اساسی عفو باید راضی کردن الله جل جلاله باشد . مفاد این حقیقت اخلاقي که از نظر علمی ثابت شده است ، یکی از هزاران مثال است که دلالت بر حکمت نهفته در قرآن میکند.