مقالات
موضوعات داغ

اخلاص

 اخلاص در گفتار، کردار، رفتار و تمام کارها بالاى هر مسلمان فرض بوده وشرط قبول اعمال نزد الله متعال می‌باشد، اخلاص چيزى است كه کسی بدون آن داخل بهشت ‌شده نمی‌تواند ،زیرا اصل هر كار خير و نيك می‌باشد.

الله تعالى ميفرمايد: (و مَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ) ترجمه : وآنان فرمان نيافتند جز اينكه الله را عبادت كنند در حالى كه دين[خود]را براى او خالص گردانند)سوره بينه آیت 5

و همچنین میفرماید : مَن كَانَ يُرِيدُ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَزِينَتَهَا نُوَفِّ إِلَيْهِمْ أَعْمَالَهُمْ فِيهَا وَهُمْ فِيهَا لَا يُبْخَسُونَ (١٥) أُولَئِكَ الَّذِينَ لَيْسَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ إِلَّا النَّارُ وَحَبِطَ مَا صَنَعُوا فِيهَا وَبَاطِلٌ مَّا كَانُوا يَعْمَلُونَ) ترجمه: هر کس به عمل خویش زندگی دنیا و کالاهایش را بخواهد، آنچه از پاداش اعمالشان را که برایشان مقدّر شده، در زندگی دنیا به صورت کامل و بدون کاستی به آنان می‌دهیم*15* اینان در آخرت جز آتش جهنم که از گرمایش رنج می‌برند ندارند، و فایدۀ اعمال آنان از دستشان رفته، و اعمالشان باطل است؛ زیرا برای خشنودی الله نبوده است. ( سوره هود ایت ۱۶)

و رسول الله ﷺ می‌فرمايد:

(اعمال به نيت ها بستگی دارند و دست آورد هرکسی همان چيزی است که نيت کرده است.) [صحیح است] [متفق علیه]

و همچنان از ابوهريره رضی الله عنه روایت است که می گويد: از رسول الله ﷺ شنيدم که می فرمود: «نخستين کسی که روز قيامت درباره‌ی او قضاوت می‌شود، مردی است که شهيد شده است؛ او را می‌آورند و الله متعال نعمت هايش را به او يادآوری می نمايد و او هم آنها را می شناسد (و به آنها اعتراف می کند. الله می فرمايد: در برابر اين همه نعمت چه کردی؟ می گويد: در راه تو جنگيدم تا اينکه شهيد شدم. الله می فرمايد: دروغ گفتی؛ بلکه جنگيدی تا بگويند: فلانی دلاور است! و چنین گفته شد. آنگاه درباره اش فرمان می رسد که او را بر چهره اش بکشانند و در آتش دوزخ بيندازند. سپس درباره‌ی شخصی حُکم می‌شود که دانش آموخته و به ديگران نيز آموزش داده و قرآن خوانده است. او را می آورند و الله متعال نعمت هايش را به او يادآوری می نمايد و او هم آنها را می شناسد (و به آنها اعتراف می کند. الله می فرمايد: در برابر اين همه نعمت چه کردی؟ پاسخ می دهد: دانش آموختم و آن را به ديگران آموزش دادم و به خاطر تو قرآن خواندم.الله می فرمايد: دروغ گفتی؛ بلکه دانش آموختی تا ديگران بگويند: فلانی عالِم است! و چنین گفته شد. آنگاه درباره اش فرمان می رسد که او را بر چهره اش بکشانند و در آتش دوزخ بيندازند. سپس درباره‌ی شخصی حُکم می شود که الله به او ثروت و روزیِ فراوان داده است. او را می آورند و الله متعال نعمت هايش را به او يادآوری می نمايد و او هم آنها را می شناسد (و به آنها اعتراف می کند. الله می فرمايد: در برابر اين همه نعمت چه کردی؟ پاسخ می دهد: هيچ موردی که انفاق در راه آن را دوست داشتی، فرو نگذاشتم، مگر آن که برای خشنودیِ تو انفاق کردم.الله می فرمايد: دروغ گفتی؛ بلکه اين کار را انجام دادی تا بگويند: فلانی بخشنده است! و چنین گفته شد. آنگاه درباره اش فرمان می رسد که او را بر چهره اش بکشانند و در آتش دوزخ بيندازند». [صحیح است] [به روایت مسلم]

اين سه شخص اولين كساني هستند كه به آتش دوزخ انداخته مي‌شوند.

پیامبر ﷺ همیشه از انجام دادن كارى كه به خاطر رضاى الله متعال ‌نمی‌بود منع ميكرد.

ابوامامه باهلى (رضي الله عنه) روزى در مسجد نمازمی‌خواند در حالی که نماز گزاران زيادى در مسجد بود.

مردى بلند شد و دو ركعت نماز خواند و درسجده بسيار گريه كرد، وقتی نماز را تمام كرد و اشكهاى خود را پاک مي‌كرد ابوامامه برايش گفت : گریه ‌ات بسیار زيبا بود، اما اگر درخانه ات ميبود.

معنى ومفهوم اخلاص:

اخلاص به معنى پاكيزگى و ازبين بردن نا خالصى است، اخلاص از جمله كارهاى هست كه مربوط به قلب ميشود. مراد از اخلاص عبادت كردن الله متعال بدون ريا و شرك می‌باشد، يعنى انسان جز به خاطر رضاى الله متعال كارى انجام ندهد.

عز بن عبدالسلام می گوید: اخلاص این است که مکلف عبادت را خالص و تنها برای الله تعالی انجام دهد و به وسیله آن تعظیم و تکریم مردم را مدنظر نداشته باشد و آن را به خاطر به دست آوردن منفعتی دینی و یا دفع ضرر دنیوی انجام ندهد.

الله تعالى ميفرمايد: (الا عبادك منهم المخلصين) ترجمه:(مگرآن بندگانت راكه هدايت كرده اى). سوره حجر40.

مخلصين: كساني هستند كه الله آنها را هدايت كرده وبراى اطاعت خويش برگزيده واز هرچيزى كه منافى با طاعت باشد پاكيزه گردانیده است.

ثمرات اخلاص:

1. آرامش روح و روان.

2. استمرار و دوام در كار.

3. قوت روحى.

4. مبدل شدن تمام اعمال عادى به عبادات.

5. كمك و يارى الله متعال براى بنده.

6. محافظت ومراقبت الله متعال از بنده.

7. به ميان آمدن اصلاحات، استقامت، سعادت وعدل در جامعه.

8. كسب اجر و پاداش حتى اگرعمل به انتها نرسد.

علامات اخلاص:

1. ترجیح و أهميت دادن به رضایت و خشنودی خالق، نه از مخلوق.

2. جستجوكردن رضاى الله متعال در هر كار.

3. حرص وكوشش در پنهان كردن كارهاى نيك.

4. مغرور نشدن به انجام كارهای نیک، و بیم داشتن از پذیرفته نشدن آن.

5. ترس از نفوذ ريا وخواهشات نفس.

6. يكسان بودن ظاهر و باطن.

7. يكسان بودن توصيف و بدگويي مردم نزد او.

نمونه هاى از اخلاص سلف صالح (رحمهم الله):

 -علي بن حسين زين العابدين (رحمه الله) شب‌ها صدقه و طعام بر پشت خود مى‌برد و به خانه بيوه‌ها و فقراى شهر مى‌رساند و نمى دانستند چه كسى آن را مى گذارد.از خدمتكار و يا كسى ديگرى كمك نمى گرفت تا كسى از اين كارش اگاه نشود. سالهاى زيادى به همين طور گذشت و فقرا نمى دانستند غذا چگونه به دستشان مى رسد.وقتى زين العابدين وفات كرد آثار سياهى را در پشت او يافتند،سپس دانستند كه اين آثار به سبب چيزى بود كه او بر پشت خود حمل ميكرد، و صدقه پنهاني در مدينه قطع نشد تا اينكه زين العابدين از دنيا رفت.

-ايوب سختيانى(رحمه الله) تمام شب را در عبادت مي‌گذراند وآن را پنهان مي‌كرد،هنگام كه صبح ميشد آواز خود را بلند می‌كرد گويا در آن ساعت از خواب بيدار شده است.

-محمد بن المنكدر(رحمه الله)مى گويد:باران در زمان ما قطع شد، و مردم دچار خشكسالى شدند. مردم مدينه در خواست باران را از الله متعال كردند، الله متعال نخواست باران ببارد. و در آن شب در مسجد رسول الله ﷺ در تاريكى نشسته بودم،مردى كه من اورا نميشناختم و او مرا نديد داخل مسجد شد، شروع به نماز كرد و متوجه من نشد.نماز را به زيبایي اداء كرد و سپس دستانش را به سوى آسمان بلند كرد و گفت: پروردگارا، مردم شهر پيامبر‌ات طلب باران كردند بر آنها باران نازل نكردى، به تو سوگند ياد ميكنم اى الله که بالاى ما باران نازل كنى. محمد بن المنكدر ميگويد: من گفتم اين مرد ديوانه هست، همه مردم مدينه طلب باران كردند باران نازل نشد، و اين مرد می‌گويد كه به تو سوگند ياد ميكنم تا بالاى ما باران نازل كنى. ابن المنكدر ميگويد: آن مرد همچنان به دعا و طلب باران و گريه ادامه داد تا آسمان رعد و برق زد وصداى باران را شنيدم و مسجد پر از باران شد، سپس گريه‌اى آن مرد شديد و بلندتر شد در حالی که می‌گفت : پروردگارا، من چه كسی هستم تا دعاى من را اجابت كنى، و به نماز و دعاى خود تا سحر ادامه داد. بعد ازسحر پشت آن مرد راه افتادم تا جايگاه اورا شناختم. صبح به خانه اى آن مرد رفتم ،ديدم يك مرد كفش دوز است و هيچ شخصي در مدينه منوره اورا نميشناسد. بر آن مرد سلام كردم، گفت : اى اباعبدالله چه كمكى برايت كرده ميتوانم؟ گفتم: من ديشب با تو بودم و ديدم الله چه كارى برايت كرد، چگونه اين كار صورت گرفت؟ .محمد بن المنكدر ميگويد آن مرد بر من خشمگين شد وچمدانش را برداشت واز خانه بيرون رفت. روز دوم به خانه آن مرد رفتم و او را نيافتم، روز سوم هم رفتم و او را نيافتم، پير زنى که نزد خانه‌اى او بود، برايم گفت: چى كارى با آن مرد كردى اى ابا عبدالله، زمانيكه آن مرد را ترك كردى تمام شهر را رها كرده و رفت!!

– می‌دانيد چرا شهر را رها كرد؟ چونكه يكى ازمردم آگاه شد که الله متعال دعايش را اجابت كرد، می‌خواست اين كارش راز ميان او و الله متعال باشد.

قلب هاى مخلصان ومؤمنان اين‌گونه می‌باشد، اخلاص آن‌ها چنين است، كارى را كه انجام مي‌دهند جز رضاى الله متعال چيزى ديگرى را نمى‌خواهند. تمام اعمال دنيوى شان خاص براى الله متعال می‌باشد وگناهان را براى رضاى الله ترك می‌كنند.

نکته‌ی مهم که میخواهیم این مطلب را با آن خاتمه دهیم اینست که مهم ترین و فعال ترین شیوه‌ی دسترسی به اخلاص قیام اللیل ( نماز شب) و دعا است، پس سعی و تلاش نماییم تا بدست آوردن رضامندی پروردگار را نخستین و آخرین  هدف زندگی خود قرار دهیم .

منابع:

  1. كتاب سلسلة اعمال القلوب (مؤلف:محمد بن صالح المنجد).
  2. كتاب النية والاخلاص (مؤلف: د. يوسف القرضاوي)
  3. موسوعه احادیث نبوی.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا
بستن